Η ΕΕ με το Omnibus έφερε αλλαγές στις εταιρικές αναφορές βιωσιμότητας που πρέπει να γνωρίζετε!
Από τον Κώστα Κουτρουλό, Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή, Ιδρυτή της Compass Auditors (www.compassauditors.gr)
Το πακέτο Omnibus αποτελείται από μια σειρά προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που επιδιώκουν να μειώσουν τη γραφειοκρατία και να απλοποιήσουν τους κανόνες της ΕΕ, μειώνοντας τα διοικητικά βάρη των επιχειρήσεων, επιτρέποντάς τους να επικεντρωθούν περισσότερο στην ανάπτυξη και τη μετάβαση σε μια βιώσιμη οικονομία.
Ήρθε σαν συνέπεια των συστάσεων που διατυπώθηκαν στην έκθεση Ντράγκι (Σεπτέμβριος 2024), η οποία προέτρεπε την Ευρώπη να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της έναντι άλλων μερών του κόσμου. Υπάρχουν διάφορα στοιχεία του πακέτου Omnibus που επιφέρουν αλλαγές στον Κανονισμό Ταξινομίας της ΕΕ και στις υποχρεώσεις υποβολής Εκθέσεων Βιωσιμότητας, σύμφωνα με την Οδηγία για την Αναφορά Εταιρικής Αειφορίας (CSRD), την Οδηγία για τη Δέουσα Επιμέλεια για την Εταιρική Αειφορία (CSDDD) και τον Μηχανισμό Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM).
Ο κύριος σκοπός του συνοπτικά, είναι να καταστήσει την αναφορά βιωσιμότητας πιο προσιτή και αποτελεσματική, να απλοποιήσει τη δέουσα επιμέλεια και να δημιουργήσει περισσότερες ευκαιρίες για τα ευρωπαϊκά επενδυτικά προγράμματα. Το πακέτο, στοχεύει λοιπόν σε διπλή ενίσχυση: τόσο της βιώσιμης μετάβασης των εταιριών, όσο και στην ενίσχυση της καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας τους μέσα από τη χαλάρωση των ρυθμιστικών βαρών τους. Είναι πια ξεκάθαρο σε όλους άλλωστε, ότι η ρυθμιστική πολυπλοκότητα αποτελεί έναν από τους κυριότερους ανασταλτικούς παράγοντες για την οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ.
Τι νέο φέρνει το Omnibus στο CSRD(Αναφορά Εταιρικής Αειφορίας)
Ποιες είναι όμως οι κυριότερες αλλαγές που φέρνει το πακέτο Omnibus και πιο συγκεκριμένα για το CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive);
- Μείωση του εύρους των εταιρειών παροχής στοιχείων:Οι απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων θα ισχύουν πια μόνο για μεγάλες επιχειρήσεις με περισσότερους από 1000 εργαζομένους και είτε κύκλο εργασιών άνω των 50 εκατ. ευρώ, είτε σύνολο ισολογισμού άνω των 25 εκατ. ευρώ.
- Ανώτατο όριο «αλυσίδας αξίας»:Για εταιρείες που δεν θα εμπίπτουν πλέον στο πεδίο εφαρμογής της CSRD (έως 1.000 εργαζόμενοι), η Επιτροπή εισάγει ένα πρότυπο εθελοντικής αναφοράς, με βάση το πρότυπο για τις ΜμΕ. Αυτό το πρότυπο θα λειτουργήσει ως ασπίδα, περιορίζοντας τις πληροφορίες που μπορούν να ζητήσουν άλλες εταιρείες και τράπεζες από τέτοιου μεγέθους εταιρίες όταν εμπίπτουν στις αλυσίδες αξίας τους. Το Omnibus εισηγείται τη δημοσίευση δεδομένων μόνο για άμεσους επιχειρηματικούς εταίρους (Tier 1), όχι για έμμεσους προμηθευτές.
- Δέσμευση της Επιτροπής να αναθεωρήσει τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Βιωσιμότητας (European Sustainability Reporting Standards-ESRS):Αναθεωρείται η πράξη ίδρυσης του ESRS, με στόχο τη σημαντική μείωση του αριθμού των σημείων δεδομένων, τη διευκρίνιση των διατάξεων που θεωρούνται ασαφείς, αλλά και τη βελτίωση της συνοχής τους μέσα από άλλα, βοηθητικά νομοθετήματα.
- Κατάργηση του προτύπου εύλογης διασφάλισης: Λόγω του αυξημένου κόστους που δημιουργεί για τις εταιρείες, η Επιτροπή δε θα εξετάζει πλέον τις απαιτήσεις Εύλογης Διασφάλισης (Reasonable Assurance), αλλά θα διατηρήσει την Περιορισμένη Διασφάλιση (Limited Assurance).
- Αναβολή απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων:Αναβάλλεται κατά δύο έτη η έναρξη εφαρμογής των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων για τις μεγάλες εταιρείες που δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει την εφαρμογή της CSRD, αλλά και για τις εισηγμένες ΜμΕ. Αυτή η απόφαση, γνωστή και ως «stop-the-clock», αφορά και στο δεύτερο ή τρίτο κύμα εταιρειών.
Το πεδίο εφαρμογής της νέας CSRD – Τι θα γίνει με τις ΜμΕ
Επί του παρόντος, η CSRD ισχύει για όλες τις μεγάλες εταιρείες που έχουν τα ακόλουθα όρια: €50 εκατ. καθαρός κύκλος εργασιών, €25 εκατ. σύνολο ισολογισμού, 250 εργαζομένους. Οι ΜμΕ (με εξαίρεση τις εισηγμένες) βρίσκονται εκτός του πεδίου εφαρμογής της CSRD. Στην πράξη ωστόσο, υπόκεινται σε αιτήματα πληροφοριών βιωσιμότητας όταν περιλαμβάνονται στην αλυσίδα αξίας μεγαλύτερων εταιρειών ή από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως είναι οι τράπεζες. Για τις υπόλοιπες ΜμΕ, αποφασίστηκε η εισαγωγή ενός εθελοντικού προτύπου με βάση το VSME (Voluntary European Sustainability Reporting Standards – Εθελοντικό Πρότυπο Αναφοράς Βιωσιμότητας για Μη Εισηγμένες ΜμΕ), το οποίο ανέπτυξε η EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group – Ευρωπαϊκή Συμβουλευτική Ομάδα για Θέματα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς).
Τα εταιρικά οφέλη από τις τροποποιήσεις – Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Τα παραπάνω μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών αλλαγών στο ESRS, υπολογίζεται να οδηγήσουν σε σημαντικότατη εξοικονόμηση κόστους για τις ευρωπαικές εταιρείες και να ενισχύσουν έτσι συνολικά την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Να υπογραμμιστεί εδώ βέβαια, ότι οι Εκθέσεις Βιωσιμότητας όχι μόνο δεν υποτιμώνται, αλλά είναι πιο σημαντικές από ποτέ, σε ένα όλο και πιο πολύπλοκο περιβάλλον, καθώς παρέχουν διαφάνεια για τον τρόπο λειτουργίας ενός οργανισμού στους ενδιαφερόμενους φορείς, όπως είναι οι επενδυτές, πελάτες, εργαζόμενοι, προμηθευτές και ρυθμιστικές αρχές. Οι εταιρείες, καλούνται πλέον να συνδυάσουν πιο έξυπνα δράσεις βιωσιμότητας με στρατηγικές δημιουργίας καινοτομίας και διαφοροποίησης στην αγορά.
Στη χώρα μας, η ευρωπαϊκή Οδηγία CSRD, η οποία απαιτεί από τις επιχειρήσεις τη σύνταξη και δημοσίευση Έκθεσης Εταιρικής Βιωσιμότητας, ενσωματώθηκε με τον Ν. 5164/2024. Υποχρέωνε τις εισηγμένες επιχειρήσεις να δημοσιεύσουν την πρώτη τους έκθεση εντός του 2025, ενώ τις υπόλοιπες μεγάλες επιχειρήσεις έως το 2026. Την Οδηγία Omnibus, η Ελλάδα έχει την υποχρέωση να τη μεταφέρει στο εθνικό της δίκαιο ως τις 31 Δεκεμβρίου 2025, συμπεριλαμβανομένης της αναβολής που προβλέπει η “stop-the-clock”. Βέβαια, μέχρι την πλήρη ενσωμάτωση της στο εθνικό δίκαιο, οι υποχρεώσεις για το έτος 2025 είναι ακόμη σε ισχύ.
Όπως και να ‘χει, οι ελληνικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, θα πρέπει να αξιοποιούν τις εξελίξεις γύρω από το ESG για να βελτιώνουν σταθερά την εικόνα και τους δείκτες απόδοσής τους, τη χρηματοοικονομική τους αξιολόγηση και φυσικά, την εμπιστοσύνη επενδυτών και πελατών.