Connect with us

Πολιτιστικά

Ο Θρακικός Καλόγερος ή «Καλογεροδευτέρα» στο Καλαμπάκι

Τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2023 η «Καλογεροδευτέρα» θα πραγματοποιηθεί στο Καλαμπάκι

Δημοσιεύθηκε

στις

Ένα μοναδικό δρώμενο από το Κρυόνερο της επαρχίας Βιζύης της Ανατολικής Θράκης έφεραν με την εγκατάσταση τους οι πρόσφυγες στο Καλαμπάκι Δράμας τον Οκτώβριο του 1922. Από τότε και χωρίς διακοπή στο πέρασμα των χρόνων πραγματοποιείται χωρίς να έχει αλλοιωθεί ο κεντρικός πυρήνας τέλεσής του. Η «Καλογεροδευτέρα» ή «Καλόγερος» (καλός γέρος) ή «καλογέρ’κα» γίνονται την Τυρινή Δευτέρα στο Καλαμπάκι με ευθύνη του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου.

Ιστορικό και περιγραφή του δρώμενου

Οι τελετές της Τυρινής Δευτέρας, στα χωριά του Μικρού Αίμου (Στράντζα, περιοχή Βιζύης στην Ανατολική Θράκη) διαθέτουν μία μοναδική πληρότητα δράματος, δηλαδή τελετή με καθορισμένο και αυστηρό τυπικό. Στις τελετές αυτές αποτυπώνεται η πανάρχαιη καταγωγή τους που συνδέεται με τη διονυσιακή λατρεία και παραπέμπει ημερολογιακά στα «Ανθεστήρια».

Το δρώμενο του «Καλόγερου» ή «Καλόγεροι» ή «»Καλογέρ’κα», ως ευετηρικό έθιμο της Θράκης για την καλοχρονιά και την γονιμότητα, συναντάται με ανεπτυγμένη δραματική παράσταση στα χωριά γύρω από τη Βιζύη παρότι με διαφορετικά ονόματα και τελετές το συναντάμε και σε άλλα μέρη της Θράκης. Αποτελεί δε μια σπάνια μεταφορά αυτούσιου του εθίμου από τους πρόσφυγες από το Κρυόνερο, που τελείται αδιάλειπτα έως σήμερα στο Καλαμπάκι Δράμας. Η πρώτη εκτενής περιγραφή του έγινε από τον Γ. Βιζυηνό το 1888 με τίτλο «Οι Καλόγεροι και η λατρεία του Διονύσου εν Θράκη».

Η σύνθεση του θιάσου δεν είναι τυχαία και η εξέλιξη του μύθου διαθέτει προκαθορισμένη και αυστηρή αλληλουχία από επεισόδιο σε επεισόδιο.

Το πρωί της Τυρινής Δευτέρας συγκεντρώνονται δέκα έως είκοσι παλικάρια, που πρέπει να είναι ανύπαντρα, και διαλέγουν μεταξύ τους έναν ο οποίος θα είναι «καλόγερος». Στη συνέχεια τον ντύνουν με δέρματα ζώων (προβιές) και στη μέση του περνούν κουδούνια προβάτων. Το πρόσωπό του το βάφει με στάχτη και στο κεφάλι φοράει μια κουκούλα από δέρμα ζώου.

Στα χέρια του κρατά δύο ξύλα, τα ντοκμάκια. Οι συνοδοί του είναι ντυμένοι με ποτούρια και έχουν επίσης βαμμένα με στάχτη τα πρόσωπά τους. Στην παρέα υπάρχει πάντα και κάποιος μεταμφιεσμένος σε τσιγγάνα(κατσιβέλα), που ενίοτε συνοδεύεται από τον γύφτο(κατσίβελο).

Μόλις ο θίασος συγκροτηθεί ξεκινά ο αγερμός.

Περιφέρονται στα σπίτια του χωριού με τη συνοδεία μιας γκάιντας δημιουργώντας πολύ θόρυβο. Ο καλόγερος με τα ντοκμάκια χτυπά τα κάρα στις αυλές των χωριανών, λέγοντας πως έχουν χαλάσει και για την επιδιόρθωσή τους απαιτεί να πληρωθεί ο ίδιος και η παρέα του. Πολλές φορές κάποιοι από τη συνοδεία κρατούν αλυσίδες στα χέρια και δένουν από το λαιμό τον οικοδεσπότη ζητώντας να εξοφληθεί το «μπετέλι»(χρέος). Οι νοικοκυραίοι τους δίνουν συνήθως χρήματα και αυγά. Παράλληλα, κερνούν τον καλόγερο και τη συντροφιά του διάφορους μεζέδες με τσίπουρο ή κρασί.

Στην εξέλιξη της κύριας φάσης του δρώμενου, οπότε και γίνεται η συμβολική άροση και η σπορά της γης, είναι καταφανής ο χαρακτήρας της ιερότητας της πράξης για τους μετέχοντες, καθώς η σπορά και η άροση αποτελούν βασικές εργασίες βιοπορισμού για την κοινότητα.

Λίγο πριν τη δύση του ήλιου ο θίασος καταλήγει στην πλατεία, όπου συγκεντρώνονται όλοι οι κάτοικοι. Συνολικά γίνονται τρεις περιφορές (κύκλοι), ενώ η γκάιντα συνοδεύει το δρώμενο σε όλη τη διάρκεια της τέλεσής του. Η συντροφιά του καλόγερου παλιότερα επέλεγε τον καλύτερο νοικοκύρη του χωριού και τον έχριζε βασιλιά– σήμερα βέβαια, ο «βασιλιάς» και ο «καλόγερος» προσφέρονται εθελοντικά για να αναλάβουν το ρόλο τους.

Ταυτόχρονα, καταφθάνει ένα ξύλινο άροτρο, στο οποίο οι μεταμφιεσμένοι παίρνουν τη θέση των βοδιών, και ο βασιλιάς κρατώντας το αλέτρι κι ένα ξύλινο κοντάρι τους κεντρίζει για να «οργώσουν» τη γη. Κάποια στιγμή οι μεταμφιεσμένοι που έχουν τη θέση των βοδιών πέφτουν κάτω προσποιούμενοι ανημποριά.

Η επαφή με τη μάνα γη αποτελεί μέρος του δρώμενου, ώστε να τους δοθεί η δύναμη και η χάρη της. «Ματιαγμένα …», φωνάζουν οι υπόλοιποι κι ο βασιλιάς πρέπει να ξεματιάσει τα «ζώα» του λέγοντας τα σωστά λόγια για να μπορέσει να συνεχιστεί η διαδικασία. Μετά το εικονικό όργωμα, στη δεύτερη περιφορά, ο βασιλιάς παίρνει έναν τενεκέ με σιτάρι και καλαμπόκι που έχει αναμειχθεί με στάχτη και σπέρνει το υποτιθέμενο οργωμένο χωράφι σκορπώντας τον σπόρο με το χέρι. Τα παλιότερα χρόνια όσοι το παρακολουθούσαν είχαν τα χέρια τους λερωμένα με τις μουτζούρες της σόμπας και λερώνονταν μεταξύ τους.

Κατά τη διάρκεια της σποράς ο βασιλιάς φωνάζει διάφορες τιμές για τα βασικά αγροτικά προϊόντα, οι οποίες είναι σκανδαλωδώς υψηλές, επιζητώντας με τον τρόπο αυτό να έχουν καλή σοδειά αλλά και καλές τιμές πώλησης των κόπων τους: «Φέτος το στάρ’ 5 φράγκα, φέτος το κριθάρ’ 4 φράγκα, φέτος το καλαμπόκ’ 3 φράγκα! Και τελείωνε: φέτος τζάμπα το μ’νί»!

Η τελευταία «ευχή» συνδέεται άμεσα με την ανάγκη που υπήρχε τον παλιό καιρό, όταν οι άνθρωποι ήταν ολότελα εξαρτημένοι από τη γεωργία, για την συνεχή ανανέωση και ύπαρξη πολλών εργατικών χεριών, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της δύσκολης δουλειάς στον κάμπο. Πέρα λοιπόν από τη γονιμότητα της γης απαραίτητη ήταν και η γονιμότητα των συζύγων, ευχή που δεν έχασε την επικαιρότητά της στο πέρασμα των χρόνων.

Στο Κρυόνερο αμέσως μετά τη σπορά ο βασιλιάς με τη συνοδεία των «καλογέρων» όδευε προς το ποτάμι, όπου οι ακόλουθοι έριχναν τον εκλεγμένο βασιλιά στο νερό σε ένα συμβολικό βάπτισμα. Η κατάδυσή του(θάνατος) και η ανάδυσή του (ανάσταση) στη συνέχεια σχετίζεται, εκτός από τον συμβολισμό του θανάτου και της αναγέννησης, με την εξαγνιστική ιδιότητα του νερού. Με τον τρόπο αυτό η επιστροφή στη ζωή έχει και την έννοια της κάθαρσης και του εξαγνισμού.

Στο Καλαμπάκι το έθιμο τελειώνει με το κατάβρεγμα του βασιλιά από τους παρευρισκομένους κατοίκους, σε μια συμβολική κίνηση που ολοκληρώνει το τελετουργικό. Η «αλλαγή» αφορά την ενσωμάτωση του εθίμου στον νέο τόπο ζωής που έχει διαφορετική γεωμορφολογία από την πατρίδα τους το Κρυόνερο, το οποίο διασχίζει ένα ποτάμι χωρίζοντάς το στη μέση. Το δρώμενο τελειώνει με πειράγματα, κέφι και χορό από τους μεταμφιεσμένους και συνεχίζεται ως αργά με όλους τους κατοίκους στον τόπο που εκτυλίχτηκε το σκηνικό.

Τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2023 η «Καλογεροδευτέρα» θα πραγματοποιηθεί στο Καλαμπάκι με τον ίδιο τρόπο όπως γίνεται εκατό χρόνια τώρα. Ο θίασος του «Καλόγερου» θα ξεκινήσει από το πρωί την επίσκεψη στο χωριό. Το συμβολικό όργωμα της πλατείας θα γίνει στις 4.30 το απόγευμα στην κεντρική πλατεία.

Θα ακολουθήσει παρέλαση μικρών καρναβαλιστών.

Για το Δ.Σ του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμπακίου

 

Η Πρόεδρος                                                                                                                     Η Γραμματέας

Αθανασία Π. Θεοδωρίδου                                                                                              Παγώνα Χ. Στρατηγέλη

Πολιτιστικά

Μορφωτικός Σύλλογος Καλαμπακίου: Εκατό χρόνια μετά…

Δημοσιεύθηκε

στις

Από

ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ  ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΛΑΜΠΑΚΙΟΥ ΔΡΑΜΑΣ

 ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΛΑΜΠΑΚΙΟΥ ΔΡΑΜΑΣ

Κρατώντας την υπόσχεση που δόθηκε πέρυσι με αφορμή τα εκατό χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, την εκκένωση της Θράκης, τον ξεριζωμό των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο, εκατό χρόνια από την μόνιμη εγκατάσταση των προσφύγων στο Καλαμπάκι,  τιμούμε τους όλους τους πρόσφυγες πρώτης γενιάς. Χωρίς διάκριση, χωρίς εξαιρέσεις, άλλωστε, το χωριό μας είναι αμιγώς προσφυγικό.

Την Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου το πρωί θα τελεστεί μνημόσυνο στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Καλαμπάκι για όλους τους «ανταλλάξιμους» πρόσφυγες που θεμελίωσαν τη ζωή όλων μας, που δεν αντάλλαξαν τη μνήμη και την περηφάνια της καταγωγής.

Η παρουσία όλων μας τιμά τη μνήμη των παππούδων και των γιαγιάδων μας, των ανθρώπων που μας κληρονόμησαν τη μνήμη για να τη διαφυλάξουμε.

 

Για τον Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο Καλαμπακίου

Η πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου Δοξάτου

Αθανασία Π. Θεοδωρίδου

Για τον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου

Ο Πρόεδρος του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ι. Ναού & Αρχιερατικός Επίτροπος

Αρχιμανδρίτης Αλέξιος Τσενεκίδης

Διαβάστε όλο το άρθρο

Πολιτιστικά

Διεθνή Ημέρα Δημοκρατίας στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Δράμας

Δημοσιεύθηκε

στις

Από

Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Δημοκρατίας, 15 Σεπτεμβρίου, η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Δράμας και το Europe Direct Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης διοργανώνουν παιδικό εργαστήριο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δημοκρατικές αξίες, προσκαλώντας τους μικρούς φίλους να γιορτάσουν μαζί τους την ημέρα της Δημοκρατίας.

Στην εκδήλωση θα συμμετέχει ο συγγραφέας,  κ. Βασίλης Τερζόπουλος, ο οποίος θα διαβάσει την ιστορία του βιβλίου του «Το κορίτσι με το φλάουτο»(εκδ. Υδροπλάνο),  χρησιμοποιώντας εικόνες – μουσική και θα συνομιλήσει με τους μικρούς αναγνώστες  στην Αίθουσα εκδηλώσεων της βιβλιοθήκης (είσοδος επί της Θεοτοκοπούλου) τη Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023 και ώρα 18:30.

Σας περιμένουμε!

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ:

  • Ο Βασίλης Τερζόπουλος γεννήθηκε το 1980 στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε στη Δράμα.
  • Σπούδασε Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο London School of Economics (Ευρωπαϊκή Πολιτική) και στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (Διοίκηση Μονάδων Υγείας).
  • Έχει εργαστεί στο Υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης ως Ειδικός Επιστημονικός Συνεργάτης, στον τομέα της Επικοινωνίας και του Πολιτισμού.
  • Είναι ο επικεφαλής του διεθνούς διαγωνιστικού προγράμματος Short and Green, με ταινίες περιβαλλοντικού προβληματισμού και κεντρικός παρουσιαστής του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, καθώς επίσης συνεργάτης ελληνικού προγράμματος των Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
  • Έχει εκδώσει πέντε βιβλία για παιδιά, εκ των οποίων το ένα και στα αγγλικά, σε ηλεκτρονική μορφή. Έχει δημοσιεύσει διηγήματα σε λογοτεχνικά περιοδικά και ιστοτόπους.

Διαβάστε όλο το άρθρο

Πολιτιστικά

Βρέθηκε αρχαίος κίονας στο κέντρο της Δράμας

Δημοσιεύθηκε

στις

Από

Του Γιώργου Λεκάκη | ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 24.8.2023

Βρέθηκε αρχαίος κίονας στο κέντρο της Δράμας

Όπως φαίνεται στις φωτογραφίες, το εύρημα βρέθηκε στον δρόμο, μπροστά από το κτήριο της οδού Βεργίνας 52, στην αγορά της Δράμας!

Ο κίονας βρέθηκε σε σωστικές ανασκαφές έργων Φυσικού Αερίου. Ανέλαβε να τον εκτιμήσει η τοπική Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Σε μια ερώτησή μας, απάντησαν πως μάλλον ήταν «για αντιστήριξη πετρόκτιστου αγωγού αποχέτευσης, από τα χρόνια της οθωμανοκρατίας»…

Ο προσφάτως ευρεθείς αράβδωτος κίονας είναι προς εξέταση στον περίβολο του Αρχαιολογικού Μουσείου της Δράμας…

Διαβάστε όλο το άρθρο

Αναζήτηση στην Google

Δημοτικές 20232 ημέρες πριν

“Project για τη Δράμα”: Πόσες ψήφους αξίζει ένα εμβόλιο;

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ1 εβδομάδα πριν

Απόπειρα βιασμού νεαρής στη Δράμα σε πυλωτή οικοδομής

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ4 εβδομάδες πριν

Ο Χριστόφορος Παυλίδης εξαγόρασε το 100% όλων των εταιρειών του ομίλου “Παυλίδης Μάρμαρα”

Δημοτικές 20234 εβδομάδες πριν

Αναζητώντας τη Δράμα στον τουριστικό χάρτη

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ1 εβδομάδα πριν

Δράμα: Συνελήφθη 62χρονος που μετέτρεψε την αυλή του σε αρχαιολογικό μουσείο

Δημοτικές 20237 ημέρες πριν

Ηχηρό μήνυμα αλλαγής και ανάτασης της Δράμας!

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ6 ημέρες πριν

Αποτελέσματα εκλογών ΣΥΡΙΖΑ στον νομό Δράμας

Πολιτιστικά3 εβδομάδες πριν

Βρέθηκε αρχαίος κίονας στο κέντρο της Δράμας

Περιφερειακές 20232 εβδομάδες πριν

Υποψήφιοι Περιφερειακοί Σϋμβουλοι ΠΕ Δράμας με τη Λαϊκή Συσπείρωση

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ3 εβδομάδες πριν

Αγιασμός θεμελίωσης Γυμνασίου – Λυκείου Καλαμπακίου

Δημοτικές 20233 εβδομάδες πριν

Ψηφοδέλτιο “Project για τη Δράμα” – Δημοτικές Εκλογές 2023

Δημοτικές 20234 ημέρες πριν

Ένωση Κυριών Δράμας: Όαση κοινωνικής προσφοράς

Δημοτικές 20232 εβδομάδες πριν

Project για τη Δράμα: Πολιτισμός και Άνθρωπος

ΕΛΛΑΔΑ2 ημέρες πριν

Επίσκεψη Κασσελάκη στη Δράμα

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ3 ημέρες πριν

2ο Γαστρονομικό Φεστιβάλ Δράμας

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ8 ώρες πριν

Θ. Ξανθόπουλος: Θεωρώ βέλτιστη λύση την Εφη Αχτσιόγλου

Δημοτικές 20231 ημέρα πριν

Συγχαρητήριο μήνυμα για τον ιατρό – χειρουργό Γιώργο Βράκα

Δημοτικές 20231 ημέρα πριν

Πρόγραμμα 2024 – 2028 / «Project για τη Δράμα»

Εκλογές 20191 ημέρα πριν

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ.: Άρθρο του Θεόφιλου Ξανθόπουλου

Δημοτικές 20231 ημέρα πριν

Αγαπάμε την πόλη μας – Ζωντανεύουμε τις γειτονιές της #2

Δημοτικές 20232 ημέρες πριν

Επαφές του Γιώργου Παπαδόπουλου και υποψηφίων της Επανεκκίνησης

ΕΛΛΑΔΑ2 ημέρες πριν

Επίσκεψη Κασσελάκη στη Δράμα

Περιφερειακές 20232 ημέρες πριν

“Μαζί για την Αλλαγή” Παρουσίαση υποψηφίων στη Δράμα

Δημοτικές 20232 ημέρες πριν

“Project για τη Δράμα”: Πόσες ψήφους αξίζει ένα εμβόλιο;

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ3 ημέρες πριν

Ενίσχυση της αυτοεικόνας και προσωπική ενδυνάμωση

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ3 ημέρες πριν

2ο Γαστρονομικό Φεστιβάλ Δράμας

Δημοτικές 20233 ημέρες πριν

Σύλλογος Παραπληγικών Δράμας Όλοι διαφορετικοί. Όλοι ίσοι.

Δημοτικές 20234 ημέρες πριν

Ένωση Κυριών Δράμας: Όαση κοινωνικής προσφοράς

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ6 ημέρες πριν

Αποτελέσματα εκλογών ΣΥΡΙΖΑ στον νομό Δράμας

Δημοτικές 20236 ημέρες πριν

Μεγαλειώδης συγκέντρωση της παράταξης «συνΕργάζομαι»

Βρείτε μας στο Facebook

Είμαστε στο Facebook και εδώ

Διαφημίσεις

top 30 ημερών