Ακτινογραφία…

«Στις προστατευτικές του διατάξεις υπολογίζεται ότι έχουν ενταχθεί περίπου 250.000 δανειολήπτες. Από αυτούς ένα 25% έχει ήδη λάβει οριστική απόφαση ή έχει απορριφθεί, με συνέπεια να εκκρεμούν 170.000 με 180.000 υποθέσεις», τονίζουν στον Ελεύθερο Τύπο αρμόδιες πηγές και προσθέτουν: «Σταδιακά τις επόμενες ημέρες και πιο εντατικά από τα τέλη Οκτωβρίου και έπειτα όσοι έχουν επιλεγεί, στο πλαίσιο του διατραπεζικού project, θα δεχθούν πρόταση για “κούρεμα” 80% στα καταναλωτικά δάνεια έως 50.000 ευρώ και 40% – 45% στα στεγαστικά, αφού θα έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν το 80% της τρέχουσας αξίας του ακινήτου τους».

Ποιοι… κόβονται

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η άρση του τραπεζικού απορρήτου, που γίνεται αυτόματα ήδη από τις 15 Σεπτέμβρη, επέτρεψε στα ιδρύματα ένα πιο ενδελεχή… σκανάρισμα στα οικονομικά των δανειοληπτών του νόμου Κατσέλη. «Οσοι, λοιπόν, αποδεδειγμένα είχαν δόλο δεν θα έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίσουν -πρόκειται για περίπου 50.000 δανειολήπτες- ενώ εκτός θα μείνουν και εκείνοι οι οποίοι αναμένουν απόφαση από το δικαστήριο έως τα τέλη του τρέχοντος μήνα. Στόχος μας, άλλωστε, είναι να βρούμε μία λύση με τους πελάτες, για τους οποίους έχει οριστεί δικάσιμος σε μακρινή ημερομηνία, έτσι ώστε αφενός να αποσυμφορηθούν τα Ειρηνοδικεία και αφετέρου να βελτιωθούν τα δικά μας ποσοστά», εξηγούν χαρακτηριστικά και καταλήγουν: «Οσοι εκπέσουν του νόμου, είτε γιατί αρνήθηκαν την άρση του απορρήτου είτε γιατί έλαβαν απορριπτική απόφαση για άλλο λόγο, θα αναζητηθεί μία εξωδικαστική λύση και εφόσον κάτι τέτοιο δεν καταστεί εφικτό, τότε θα εκκινήσουμε τις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης».

Σε αντίθεση, πάντως, με τις αρχικές εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών, που έκαναν λόγο για τουλάχιστον 20.000 δανειολήπτες, οι οποίοι έχασαν την προστασία του νόμου, γιατί αρνήθηκαν τον έλεγχο των οικονομικών τους και δη, σε βάθος πενταετίας, τα νέα στοιχεία συντείνουν στο ότι ο αριθμός τους είναι σημαντικά χαμηλότερος, γεγονός που αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην έλλειψη ενημέρωσης από πλευράς τους.

Αλλαγή σκηνικού

Στον αντίποδα, σταθερά υψηλά διατηρείται το ποσοστό των απορριπτικών αποφάσεων από τα κατά τόπους Ειρηνοδικεία. «Τα αμέσως προηγούμενα χρόνια οι περισσότερες αποφάσεις ήταν προς όφελος των δανειοληπτών. Σήμερα, ωστόσο, επιτυχή κατάληξη έχει το 40% των αιτήσεων, με το υπόλοιπο 60% είτε να απορρίπτεται είτε να ματαιώνεται», σημειώνουν νομικοί κύκλοι, εξηγώντας πως η μεν απόρριψη συνδέεται με τις συνεχείς και σαφώς αυστηρότερες αλλαγές στο νόμο και η δε ματαίωση με τις δελεαστικές ρυθμίσεις που προτείνουν οι τράπεζες. «Πλέον μεγάλη μερίδα οφειλετών συναινεί στην παραίτηση από το επίμαχο δικόγραφο, αποδεχόμενη μία λύση εκτός νόμου», καταλήγουν.

Τι προβλέπει

Καταναλωτικό χαρτοφυλάκιο: Με δεδομένο ότι δεν φέρουν εγγυήσεις, η διατραπεζική ρύθμιση προβλέπει «κούρεμα» 80% για δάνεια έως 50.000 ευρώ ανά τράπεζα. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, το ύψος του haircut είναι αντίστοιχο αυτού που δόθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα από τους συστημικούς ομίλους, σε μία ύστατη προσπάθεια συνεννόησης με… εξαφανισμένους δανειολήπτες, οι οποίοι δεν είχαν αιτηθεί ένταξης στο νόμο Κατσέλη, πριν προχωρήσουν στις πωλήσεις σε funds. Πιο αναλυτικά, με επιστολές τους που απέστειλαν μαζικά πρότειναν την οριστική διευθέτηση της οφειλής, με την καταβολή μόλις του 1/10 αυτής. «Επρόκειτο για ένα “κούρεμα” της τάξεως του 90%, συμπεριλαμβανομένων των τόκων και λοιπών χρεώσεων», εξηγούσαν στον «Ε.Τ.» τραπεζικές πηγές, προσθέτοντας πως οι ενδιαφερόμενοι είχαν περιθώριο το αργότερο ενός διμήνου για να απαντήσουν.

Στεγαστικό χαρτοφυλάκιο: Η ρύθμιση των «4» αφορά αποκλειστικά στην πρώτη κατοικία, καλύπτοντας δάνεια έως και 500.000 ευρώ. Βάσει αυτής, ο δανειολήπτης καλείται να αποπληρώσει το 80% της σημερινής αξίας του ακινήτου του. Εστω, δηλαδή, ότι έχει λάβει στεγαστικό δάνειο, ύψους 130.000 ευρώ και το ακίνητό του εκτιμάται στις 70.000 ευρώ. Η τράπεζα θα του προτείνει να πληρώσει, σε βάθος αρκετών ετών, το 80%, ήτοι 56.000 ευρώ, με το υπόλοιπο ποσό να «παγώνει» και εντέλει να «κουρεύεται». «Αυτό που κερδίζει ο δανειολήπτης με στεγαστικό προσφεύγοντας στο νόμο Κατσέλη είναι μία τρομακτική παράταση χρόνου, μιας και η εκδίκαση οριζόταν για μετά από οκτώ, 10 ή και 12 χρόνια και όχι μεγάλο “κούρεμα”, αφού εντέλει οριζόταν να αποπληρώσει το 80% με 85% της αξίας του ακινήτου», τονίζουν τραπεζικά στελέχη και συνεχίζουν: «Σκοπός μας, λοιπόν, είναι να προσεγγίσουμε τους επίμαχους δανειολήπτες, προσφέροντας ρεαλιστικές ρυθμίσεις στο στεγαστικό, που, όμως, θεωρούνται… σίγουρες συγκριτικά με το ρίσκο μιας δικαστικής απόφασης».

Σε περίπτωση, πάντως, που αποδειχθεί ότι ο δανειολήπτης διαθέτει και άλλη ακίνητη περιουσία, η αξία της οποίας ξεπερνά το ύψος του δανείου, τότε δεν θα του προταθεί haircut, ενώ εγκαταλείπεται και η δυνατότητα αποπληρωμής του 80% της παρούσας αξίας του ακινήτου. «Με βάση αυτά τα δεδομένα οι τράπεζες επιλέγουν να ρυθμίσουν το δάνειο μειώνοντας σημαντικά το επιτόκιο, αυξάνοντας το χρόνο αποπληρωμής και καθορίζοντας το ύψος της μηνιαίας δόσης ανάλογα με το εισόδημά του», καταλήγουν.

Τι ισχύει για τους εγγυητές – Κλοτσάμε τα… βάρη στην επόμενη γενιά

Στο «στόχαστρο» των τραπεζών θα βρεθούν ήδη από τις αρχές του 2019 οι εγγυητές, οι οποίοι δεν πρόλαβαν να βρουν καταφύγιο στις ευεργετικές διατάξεις του νόμου Κατσέλη. «Η πίεση, που ασκείται στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για δραστικό περιορισμό του όγκου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs), μεταφέρεται αφενός στους δανειολήπτες και αφετέρου στους άμεσα εμπλεκόμενους με αυτούς, δηλαδή, τους εγγυητές», σημειώνουν στον «Ε.Τ.» νομικές πηγές, προσθέτοντας πως το… κυνήγι θα ενταθεί την προσεχή τριετία, λαμβάνοντας υπόψη αφενός τους ιδιαίτερα φιλόδοξους στόχους των τραπεζών – «ποντάρουν» σε περιορισμό των NPEs πέριξ του 20% από 45% σήμερα- και αφετέρου στην εκπνοή του νόμου Κατσέλη.

Υπενθυμίζεται ότι στις τελευταίες αλλαγές, που έγιναν με την ψήφιση των προαπαιτούμενων της 4ης αξιολόγησης, υπήρχε πρόβλεψη για περιορισμό της ευθύνης του εγγυητή σε αυτή του πρωτοφειλέτη, γεγονός που σήμαινε πως και εκείνος θα μπορούσε να τύχει της ίδιας ρύθμισης με τον τελευταίο, ενώ, παράλληλα, είχε τη δυνατότητα να τον αντικαταστήσει.

Η συγκεκριμένη δυνατότητα αφορά, για παράδειγμα, σε περιπτώσεις νέων ζευγαριών, οι οποίοι έπαιρναν στεγαστικό δάνειο με εγγυητές τους γονείς. Οι τελευταίοι, λοιπόν, είχαν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν το δάνειο, σε περίπτωση αδυναμίας των παιδιών τους.

«Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις κόκκινων στεγαστικών ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Οι τράπεζες, δηλαδή, για να ρυθμίσουν και εφόσον η ηλικία του οφειλέτη δεν επιτρέπει την επιμήκυνση του δανείου, ζητούν να μπει εγγυητής νεαρής ηλικίας. Εάν τελικά δεν δοθεί παράταση στο νόμο Κατσέλη και τα ιδρύματα εξακολουθούν να επιλέγουν τη ρύθμιση έναντι του πλειστηριασμού των ακινήτων, ενδεχομένως να δούμε μαζικά να αναλαμβάνουν τα χρέη των οφειλετών τα παιδιά τους, εφόσον και αυτά το επιθυμούν», τονίζει στον «Ε.Τ.» ο δικηγόρος, Δημήτρης Αναστασόπουλος και συνεχίζει: «Σε αντίθεση περίπτωση, τότε, ίσως, δούμε πολλούς συνεπείς και μη οφειλέτες στεγαστικών δανείων να εγκαταλείπουν την αποπληρωμή, εάν πειστούν πως μετά το θάνατό τους δεν θα υπάρξει διάδοχη κατάσταση, δηλαδή, τα παιδιά τους δεν θα αποδεχθούν την κληρονομιά. Σε κάθε περίπτωση μιλάμε για μία μαζική μετακύλιση του ιδιωτικού χρέους στην επόμενη γενιά, η οποία έχει το δικαίωμα είτε να το αποδεχθεί, βάζοντας την υπογραφή της σε μία ρύθμιση δανείου είτε όχι, αποποιούμενη μάλιστα και τις καταχρεωμένες κληρονομιές των γονιών της».