Connect with us

Πολιτιστικά

100 χρόνια μετά: Οι πρόσφυγες του 1922-Η δημιουργία της νέας Ανατολικής Μακεδονίας

Published

on

Τριήμερο επιστημονικό Συνέδριο από το Ίδρυμα της Βουλής για τη Δημοκρατία και τον Κοινοβουλευτισμό και τους Δήμους Καβάλας και Δράμας
Σε μια κατάμεστη αίθουσα από κόσμο, στη Μεγάλη Λέσχη της Καβάλας, ξεκίνησε το απόγευμα της Παρασκευής 11 Νοεμβρίου το τριήμερο επιστημονικό Συνέδριο που συνδιοργανώνουν το Ίδρυμα της Βουλής για τη Δημοκρατία και τον Κοινοβουλευτισμό και οι Δήμοι Καβάλας και Δράμας, με τίτλο «100 χρόνια μετά: οι πρόσφυγες του 1922 και η δημιουργία της νέας Ανατολικής Μακεδονίας».

Στην έναρξη, χαιρέτησαν

  • ο Γενικός Γραμματέας του Ιδρύματος της Βουλής, καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ευάνθης Χατζηβασιλείου,
  • ο Δήμαρχος Καβάλας, Θόδωρος Μουριάδης,
  • ο Δήμαρχος Δράμας, Χριστόδουλος Μαμσάκος,
  • οι Βουλευτές Καβάλας,
    • Γιάννης Πασχαλίδης,
    • Μακάριος Λαζαρίδης και
    • Τάνια Ελευθεριάδου,
  • ο εκπρόσωπος της Ένωσης τέως Βουλευτών και Ευρωβουλευτών, πρώην Βουλευτής Καβάλας, Μίμης Χριστοφιλογιάννης,
  • ο Πρόεδρος της ΔΗΜΩΦΕΛΕΙΑ, Παναγιώτης Αγγελίδης, και
  • ο εκπρόσωπος της Μητρόπολης Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου, πανοσιολογιότατος αρχιμανδρίτης Παύλος.

Σημειώνεται ότι, μεταξύ των 29 ομιλητών του Συνεδρίου ήταν και ο υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, αρμόδιος για θέματα Ανώτατης Εκπαίδευσης, αναπληρωτής καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Άγγελος Συρίγος.

Θόδωρος Μουριάδης: «Στην Καβάλα, λίγα χρόνια μετά την ανταλλαγή, 7 στους 10 κατοίκους ήταν πρόσφυγες»

Με δεδομένο ότι η Καβάλα ήταν από τους τόπους που δέχθηκε σημαντικό αριθμό προσφύγων, ο Δήμαρχος Καβάλας τόνισε «σήμερα βλέπουμε το αποτύπωμά τους και μέσα στη ψυχή μας, αλλά και σε όσα προόδευσαν σ’ αυτόν τον τόπο.

Ένα αποτύπωμα ματωμένο, ξεριζωμένο, πονεμένο, μυρωμένο απ’ τα καπνά, φορτωμένο με καημούς, αλλά και χαραγμένο με πυρρίχιους, αναστενάρια, κεμετζέδες, αμανέδες, μπάλους, καρσιλαμάδες, χασάπικους, ρεμπέτικα φερμένα απ’ τα βουνά, τα λαγκάδια και τα παράλια της άλλης Ελλάδας, αυτής που άφησαν πίσω τους.
Κάναν το κουράγιο δύναμη και ξαναρίζωσαν σε τούτον τον τόπο, έναν τόπο που μαζί τους ξαναγεννήθηκε και άνθισε

Όταν ήρθαν, τους προϋπάντησαν η ντόπια φτώχεια κι η ανέχεια που θέριεψε τον ρατσισμό και τον φόβο του ξένου που ήρθε να πάρει τις δουλειές και τα χωράφια.
Τα άντεξαν και με τον χρόνο ζύμωσαν την καθημερινότητά τους με τους ντόπιους. Η κόπωση, το βάσανο κι η λαβωματιά της μετεγκατάστασης έγιναν κόπος και ιδρώτας και σμίλευσαν στη γη την απαρχή αυτών που ζούμε σήμερα, έναν αιώνα μετά, οι ευτυχισμένοι απόγονοί τους.

Τα τσαντίρια έγιναν σπίτια, οι μαχαλάδες γίναν γειτονιές, τα πετροχώραφα σπαρθήκαν, τα καπνομάγαζα ζωντάνεψαν, η θάλασσα γέμισε δίχτυα και παραγάδια.

Το Κράτος έβαλε το χέρι του κι οι πρόσφυγες το μεράκι, την τέχνη και την εξυπνάδα τους.
Έμαθαν να παλεύουν σε άλλα μετερίζια, φτιάξαν συλλογικότητες, συνδικαλίστηκαν, κατέβηκαν σε δυναμικές απεργίες, διεκδίκησαν καλύτερη ζωή, καλύτερα μεροκάματα που τα εδραίωσαν μέχρι τις μέρες μας.
Πρόσφυγας ήταν κι ο δήμαρχος Καβάλας, ο Μήτσος Παρτσαλίδης, ο πρώτος αριστερός δήμαρχος των Βαλκανίων.

Το Ίδρυμα της Βουλής για τη Δημοκρατία και τον Κοινοβουλευτισμό μάς έκανε την τιμή να οργανώσει αυτό το τριήμερο Συνέδριο στους δύο τόπους, την Καβάλα και τη Δράμα, που πριν από 100 χρόνια ήταν ένας τόπος που όταν μετρήθηκαν λίγα χρόνια μετά την ανταλλαγή, βρέθηκε ότι οι 7 στους 10 κατοίκους ήταν πρόσφυγες.
Ένα Συνέδριο, που μαζί με την Έκθεση που φιλοξενούμε, περιμένουμε να μας κάνει καλλίτερους γνώστες της ιστορικής διαδρομής μας.

Γιατί οι δρόμοι της Ιστορίας ενός τόπου απαιτούν πολλούς εργάτες, που συνεχώς θα ψάχνουν να βρουν τις μικρές και μεγάλες πέτρες, να τις ταιριάξουν μεταξύ τους και να τις τοποθετήσουν στο διάβα του παρελθόντος, ώστε ο σημερινός διαβάτης να μπορεί να μάθει από πού έρχεται και πιο είναι το ριζικό του».

Ο Δήμαρχος Δράμας, Χριστόδουλος Μαμσάκος, αφού ευχαρίστησε τους συντελεστές του Συνεδρίου, επισήμανε ότι «κάθε επέτειος έχει νόημα όταν αντλούμε από αυτήν συμπεράσματα που θα μας δώσουν τη δυνατότητα να χαράξουμε με επιτυχία και πολιτική ωριμότητα τα βήματα της ιστορικής πορείας μας. Άλλωστε, η Ιστορία δεν είναι χρήσιμη επειδή διαβάζει κανείς εκεί το παρελθόν, αλλά επειδή διαβάζει το μέλλον».

Ο Βουλευτής της ΝΔ, Γιάννης Πασχαλίδης σημείωσε ότι «μπορεί η Μικρασιατική Καταστροφή να υπήρξε τραύμα στην Ιστορία μας, αλλά η έλευση των προσφύγων δημιούργησε ένα άλλο καταλυτικό γεγονός, νέες πολιτικές και κοινωνικές καταστάσεις με αυτούς που ήρθαν ρίζωσαν και δημιούργησαν».

Ο Βουλευτής της ΝΔ, Μακάριος Λαζαρίδης είπε πως «η περιοχή Καβάλας-Δράμας είναι αυτή στην οποία εγκαταστάθηκαν οι περισσότεροι πρόσφυγες, αναδιαμορφώνοντας ουσιαστικά τον χάρτη της ευρύτερης περιοχής Παρά τις μεγάλες δυσκολίες, μπόρεσαν να ενσωματωθούν στο κοινωνικό σύνολο και να προκόψουν σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο έχοντας ως παρακαταθήκη τις αξίες και τις αρχές  που έφεραν μαζί τους.

Η Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Τάνια Ελευθεριάδου, αφού υπογράμμισε ότι «όταν ήρθαν οι πρόσφυγες, δεν τους υποδέχθηκαν με ανοιχτές αγκαλιές οι τοπικοί κάτοικοι, διότι η ζωή τότε ήταν πολύ δύσκολη, στο τέλος, όμως, επικράτησε η ανθρωπιά», τόνισε ότι «με τις εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, δεν πρέπει να ενισχύσουμε μόνο την ιστορική μνήμη μας, αλλά να καταλάβουμε ότι πάνω από όλα είμαστε άνθρωποι.

Γιατί και σήμερα υπάρχουν πολλές χιλιάδες πρόσφυγες που έρχονται στη χώρα μας και θα πρέπει, ανεξαρτήτου καταγωγής και εθνικότητας, να αντιληφθούμε ότι όλοι αυτοί έχουν την ανάγκη να βρουν μια ασφαλή αγκαλιά».

1η Συνεδρία: «Η ανταλλαγή: νομικές, πολιτικές, ηθικές διαστάσεις»

Υπό της προεδρία του ιστορικού Κυριάκου Λυκουρίνου, μίλησαν:

Μανόλης Κούμας (επίκουρος καθηγητής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών): «Ανταλλαγές και μετακινήσεις πληθυσμών, 1912-1924: μια συγκριτική προσέγγιση».
Άγγελος Συρίγος – Ευάνθης Χατζηβασιλείου: «Νομικές διαστάσεις και το ζήτημα της υποχρεωτικότητας στη Σύμβαση Ανταλλαγής του 1923».
Στράτος Δορδανάς (επίκουρος καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης): «Δημόσια συζήτηση για τη Σύμβαση “περί ανταλλαγής των ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών» του 1923”».
Ιάκωβος Μιχαηλίδης (καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης): «Πρόσφυγες εν ροή: Όψεις της ανταλλαγής των ελληνοτουρκικών πληθυσμών με βάση τη Σύμβαση της Λωζάννης».
Ισμήνη Κριάρη (μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ιδρύματος της Βουλής, τ. πρύτανις, καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών): «Όψεις της αγροτικής αποκατάστασης των προσφύγων»

2η Συνεδρία: «Εγκατάσταση και πνευματικές εκβολές»

Υπό την προεδρία της Γεωργίας Μπακάλη (διδάκτωρ Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) μίλησαν:
Σαπφώ Αγγελούδη-Ζαρκάδα (δρ. αρχιτέκτων-μηχανικός) «Η στεγαστική αποκατάσταση των προσφύγων στην Καβάλα. Ένα δύσκολο εγχείρημα μεγάλης διάρκειας».
Κυριάκος Λυκουρίνος (Ιστορικός): «Πτυχές της αγροτικής αποκατάστασης των προσφύγων στον νομό Καβάλας, 1922-1930».
Ευριπίδης Γαραντούδης (καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών): «Η άφιξη και η κοινωνική ένταξη των προσφύγων ως θεματική ύλη στη λογοτεχνική παράδοση της Καβάλας».
Μιχάλης Λυχούνας (προϊστάμενος του Τμήματος Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας): «Με τον πολιτισμό στο σεντούκι και την καρδιά. Προβλήματα διαχείρισης του υλικού πολιτισμού των προσφύγων έναν αιώνα μετά».

Στην πρώτη ημέρα, μεταξύ άλλων παραβρέθηκαν

  • ο τέως Βουλευτής Καβάλας του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Εμμανουηλίδης,
  • ο Πρόεδρος του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας, Σωκράτης Μποζούδης,
  • ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Καβάλας, Κώστας Πεφάνης,
  • ο Αντιδήμαρχος Καβάλας, Γιάννης Ιακωβίδης,
  • ο Αντιδήμαρχος Δράμας, Μιχάλης Τάσσου,
  • η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας, Σταυρούλα Δαδάκη.

Πηγή: kavalapost.gr

Πολιτιστικά

Ημερολόγιο 2025 με θέμα τους Αράπηδες Μοναστηρακίου

Published

on

By

Μορφωτικός & Πολιτιστικός Σύλλογος Μοναστηρακίου Δράμας

Ο Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Μοναστηρακίου Δράμας εκδίδει για το έτος 2025 ημερολόγιο τοίχου με θέμα «Οι Αράπηδες Μοναστηρακίου στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΑΠΚ) της Ελλάδας».

Το Μοναστηράκι (Δράνοβο) βρίσκεται στα βόρεια της μεγάλης πεδιάδας και ημιορεινού χώρου που σχηματίζεται ανάμεσα στο Παγγαίο και το Φαλακρό.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα καταγράφουν την πολιτιστική πορεία και ιστορία της Περιοχής.             Η ιστοριογραφία εμπλουτίζεται με τα ευρήματα που έχουν προκύψει για την περιοχή του Μοναστηρακίου καθώς βρέθηκε στην καρδιά του χωριού προτομή ιματιοφόρου Διόνυσου.

Οι Μοναστηρακιώτες βιώνουν και συνεχίζουν να τελούν το έθιμο / δρώμενό τους, τους Αράπηδές τους αξιέπαινα μέχρι σήμερα, μάλλον από την ίδρυση της Κοινότητάς τους, η οποία ανάγεται στο πολύ μακρινό τους παρελθόν «ως έκφραση ψυχικής ανάγκης, και ως εκπλήρωση καθήκοντος προς την κοινωνική ολότητα…». «Κάνουμε τους Αράπηδες για το καλό και τη σοδειά μας … έτσι το βρήκαμε, έτσι το συνεχίζουμε…», η φράση που καταγράψαμε είναι μακρινός απόηχος, όταν προσπαθήσαμε να προσδιορίσουμε το ιστορικό παρελθόν τους.

Είναι ένα έθιμο με τη μορφή δρωμένου που οι ρίζες του μπορεί να χάνονται στα βάθη των αιώνων ή στην αχλή των μύθων, αλλά που οπωσδήποτε, έχουν αναφορά στη Διονυσιακή λατρεία, στη παράφορη έκφραση της ανθρώπινης φύσης.

Εμείς με τους Αράπηδές μας σεμνυνόμεθα ότι διασώζουμε αρχαιότατη παράδοση, σεβόμενοι την αρχέτυπη μορφή τους, που αντανακλά στο σύνολο των ήχων, του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος ως εμπειρία, γνώση και ταυτότητα.

Όταν, όμως, στις 6 Ιανουαρίου του 1976, ανήμερα των Θεοφανείων, «δεν χτύπησαν τα κουδούνια» και το χωριό «δεν γιόρτασε», επήλθε «βουβαμάρα», ήταν «σαν κηδεία». Τότε μερικοί φίλοι Μοναστηρακιώτες, αφουγκραζόμενοι τα αισθήματα των συγχωριανών, βάλαμε όρκο ζωής να σώσουμε τους «Αράπηδες», το έθιμό μας και έτσι ιδρύσαμε τον Μορφωτικό και Πολιτιστικό Σύλλογο Μοναστηρακίου, ο οποίος έχει την ευθύνη της διοργάνωσης με συναίνεση σύσσωμης της κοινότητας από τότε. Είναι γνωστή – θέλουμε να πιστεύουμε – η πολιτιστική και ιστορική παρουσία του συλλόγου μας από το 1977.

Για τους κατοίκους του Μοναστηρακίου οι Αράπηδες αποτελούν την κορυφαία κοινοτική έκφανση, συνάντηση, εκδήλωση – γιορτή, όπου συμπυκνώνεται ο τοπικός πολιτισμός τους στο διάβα του χρόνου. Οι αγωνίες των παλαιοτέρων «να μη χαθεί το έθιμο», «να σώσουμε τους Αράπηδές μας» δείχνουν ακριβώς τη σημασία που είχε και έχει στην αίσθηση της κοινής καταγωγής, της ιστορίας και της ταυτότητάς τους.

Οι παλιοί διασφάλισαν την παράδοσή μας με συνέπεια και λειτούργησαν ως «γέφυρα» με προσήλωση στις πατρογονικές μας αξίες και παραδόσεις. Τεράστια η συμβολή τους στη μεταφορά, τη μεταλαμπάδευση και διατήρηση της συνέχειάς μας αναλλοίωτα. Το πολιτιστικό αυτό «φορτίο» ως απόθεμα καλείται να το επωμιστεί η νέα γενιά, να το υπηρετήσει με αγάπη και σεβασμό και να του δώσει νέα εφόδια ώστε να το διαχειριστεί στο μέλλον με καλύτερες προϋποθέσεις.

            Οι Αράπηδές μας είναι η ελπίδα και η ευνοϊκή εξέλιξη των πραγμάτων για τους κατοίκους και την κοινότητα. Είναι ευθύνη συνέχειας. Η κοινότητα του Μοναστηρακίου με το δρώμενο των Αράπηδων, τα ήθη και τα έθιμα, τη μουσική, τα τραγούδια και τους χορούς συνεχίζει την καθημερινή και την τελετουργική ζωή της, τις πρακτικές της στο χρόνο. Διαφυλάσσει έναν τρόπο ζωής και τις παραδόσεις παλαιότερων χρόνων. Βιώνει την ιστορία της.          Έτσι οικοδομεί ένα αίσθημα επίγνωσης, σύνδεσης και συνοχής, που δημιουργεί μέσα στο χρόνο νέες συναρμογές.

Αν τηρήσουμε την παράδοση και βαδίσουμε σε χνάρια συνέχειας από γενιά σ’ άλλη γενιά και τα παραδώσουμε με περιεχόμενο, νόημα και ουσία, τότε θα βαδίζουμε σωστά στα βήματα που οι παλιοί θέσπισαν με τέχνη και σοφία.

Γι αυτό το λόγο η καταχώρηση των Αράπηδων με την Υ.Α. της ΥΠΠΟΑ Α.Π. 48388/07-02-2022 στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας έχει υψίστη σημασία, επειδή με αυτόν τον τρόπο διαφυλάσσεται σε Πανελλαδικό επίπεδο η μοναδικότητα και η αυθεντικότητα του δρωμένου μας, στο φυσικό του περιβάλλον και θεωρούμε ότι είναι η μεγαλύτερη ιστορική και πολιτιστική επιτυχία για την πολύπαθη και μαρτυρική περιοχή μας.

            Διαισθανόμενοι και νιώθοντας τη μεγάλη αίσθηση ευθύνης για τη συνέχεια στη γενέτειρά μας πρωταγωνιστούμε με διάφορες ενέργειες και δράσεις να της δώσουμε μεγαλύτερο βάθος και διάρκεια.

Με αυτόν τον τρόπο επιλέξαμε να σας ευχηθούμε και φέτος Χρόνια Πολλά.

Σας ευχόμαστε ολόψυχα το 2025 να σας χαρίσει υγεία, ευτυχία και δημιουργικότητα.

 

Ο Πρόεδρος

Γιάννης Παπουτσής

Continue Reading

Πολιτιστικά

Η Μελίνα Μποτέλη για το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Δράμας

Published

on

By

Η Τέχνη, πρώτη της ζωής μου αγάπη. ήταν ο Χορός. Στη συνέχεια το Θέατρο. Μετά όμως ήρθαν δύο άλλες, που κυριάρχησαν. Η κλασική Μουσική και ο Κινηματογράφος. . Θυμάμαι, που έλεγα στην πολυαγαπημένη Τζένη Καρέζη, πως αγαπώ τον κινηματογράφο περισσότερο από το Θέατρο κι εκείνη θύμωνε. ”Ο Κινηματογράφος μου δίνει τη δυνατότητα να βλέπω τα μάτια των ηθοποιών, αλλά και τους ανοιχτούς ορίζοντες”, επέμενα.

Ήμουν και είμαι λάτρης της πολύτιμης θέσης του ΘΕΑΤΗ. Έβλεπα κινηματογράφο μετά μανίας από παιδάκι. Έβγαζα ρίζες στο κάθισμα του σινεμά. Έφθανα να βλέπω 4 ταινίες στη σειρά τις Δευτέρες στους αγαπημένους κινηματογράφους του κέντρου της Αθήνας , ή της οδού Πατησίων και οπωσδήποτε μια ταινία πριν από κάθε παράσταση, όταν έγινα ηθοποιός. Ο καλός κινηματογράφος ήταν και είναι το πιο δυνατό μέσον επιμόρφωσης.

Η ζωή έφερε στο δρόμο μου και με ένωσε με ένα άνθρωπο, που είχε ακριβώς τις ίδιες αγάπες. Τον Δήμαρχο Δράμας Μαργαρίτη Τζίμα, που έκανε τη Μουσική και τον Κινηματογράφο σκοπό ζωής στη διάρκεια της Δημοτικής του αρχής.

Έτσι χτίστηκε το Δημοτικό Ωδείο Δράμας, που επί των χρόνων του έφθασε τον απίστευτο για μικρή, ακριτική πόλη αριθμό των 1250 μαθητών. Επίσης χάρη στον Τζίμα αναπαλαιώθηκε το σινεμά ΟΛΥΜΠΙΑ και δημιουργήθηκε το θερινό σινέ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ.

Το μικρό φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Δράμας χάρη στην επιμονή του Τζίμα έγινε ΔΙΕΘΝΕΣ. Απέκτησε μεγάλη αναγνώριση στον Κόσμο με Καλλιτεχνικό Διευθυντή, μετά από αξιολόγηση, τον αείμνηστο Αντώνη Παπαδόπουλο, που ανά τακτά διαστήματα περνούσε και πάλι από αξιολόγηση. Σε μία ήμουν και εγώ μέλος της επιτροπής.

Ο Τζίμας άφησε κληρονομιά στους επόμενους μελέτη δύο αιθουσών 500 και 300 θέσεων στην Καπναποθήκη Πορτοκάλογλου, της οδού Περδίκα, που χάθηκε σε κάποια συρτάρια. Θυμάμαι τις συζητήσεις το 2003 με τον Αντώνη Π. και το Σταύρο Χασάπη και εμένα να λέω πως ”οι νέες γενιές είναι ψηλά παιδιά. Να χωράνε τα πόδια τους”, αλλά και ως ΥΜΑΘ ο Τζίμας άφησε κι άλλη μελέτη των καθηγητών του ΑΠΘ ενός κινηματοθεάτρου 700 θέσεων, που χάθηκε σε άλλα συρτάρια από τους επόμενους…….

Σαν πολίτης της Δράμας μπόρεσα κι εγώ να παρακολουθήσω το περίφημο Φεστιβάλ, που μέχρι πριν από 22 χρόνια διάβαζα μόνο στις εφημερίδες. Έγινα μόνιμος θεατής της 6ης ή 7ης σειράς στο διάδρομο δεξιά στα ΟΛΥΜΠΙΑ, πάντα πίσω από τον αείμνηστο Δημήτρη Χαρίτο και εμπρός από την κριτική επιτροπή.

Το 2003 έστειλε ταινία του και διαγωνίστηκε στο Διεθνές τμήμα του Φεστιβάλ ο μεγάλος ηθοποιός και σκηνοθέτης Sir Kenneth Branagh Κένεθ Μπράνα. Τέτοιο επίπεδο Φεστιβάλ !!!!!!

Με το πρόγραμμα στα χέρια, έβαζα βαθμούς, μάλλον αστεράκια στις ταινίες, που μου άρεσαν. Όλες κάτι έπαιρναν. Ένα, δύο, μέχρι επτά αστεράκια. Tη χρονιά, που πρόεδρος της επιτροπής του διεθνούς τμήματος ήταν ο σκηνοθέτης του περίφημου PRISON BREAK ο Paul Scheuring, κυριολεκτικά χάθηκα.

Το επίπεδο πολύ καλό. Η μία ταινία καλύτερη από την άλλη. Ακόμα και η έμπειρη επιτροπή είχε πρόβλημα. Θυμάμαι ένα μέλος της από το εξωτερικό που έλεγε στο τηλέφωνο πως δεν ξέρουν ποια ταινία να πρωτοβραβεύσουν.

Στο σημείο αυτό να πω κάτι που θεωρώ βασικότατο. ΔΕΝ ΘΕΛΩ ΚΑΜΜΙΑ ΘΕΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. ΕΙΜΑΙ ΗΘΟΠΟΙΟΣ. ΟΧΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ, . Η δική μου θέση είναι πάνω στη σκηνή και εμπρός από τις κάμερες. Είμαι πολίτης. ΟΧΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ.

Ένα πράγμα με εκνευρίζει αφάνταστα. Ένα θέλω κυρίες και κύριοι του Φεστιβάλ. ” ΜΗΝ ΜΕ ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΗΛΙΘΙΟ, ΕΜΕΝΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ. ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ Ο ΗΜΙΑΓΡΙΟΣ, ΠΟΥ ΤΟΥ ΚΟΥΝΑΝΕ ΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ ΤΑ ΚΑΘΡΕΦΤΑΚΙΑ. ΕΛΕΟΣ ΠΙΑ.” Ο πολίτης της Δράμας είναι ο Μέγας Χορηγός του Φεστιβάλ. Σε εποχή όπου η φτώχεια βασιλεύει. Σε εποχή συσσιτίων, ” ΜΗ ΜΟΥ ΠΕΤΑΤΕ ΤΗΝ ΚΑΘΕ ΑΗΔΙΑ ΣΤΑ ΜΟΥΤΡΑ, ΩΣ ΔΗΘΕΝ ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΧΝΗ. ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΔΡΑΜΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΚΟΥΠΙΔΟΝΤΕΝΕΚΕΣ. ΑΘΗΝΑΙΑ ΕΙΜΑΙ ΚΙ ΕΧΩ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΣΕΒΟΜΑΙ. ΕΙΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΑΚΡΙΤΕΣ ΜΑΣ. ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΟΥΣ ΦΤΩΧΟΥΣ ΑΚΡΙΤΕΣ ΜΑΣ.” 

Το Φεστιβάλ Δράμας δεν είναι ”η μεγάλη αγελάδα για άρμεγμα”, ούτε ο χώρος των ατάλαντων. Θέλω ταινίες υψηλής ποιότητας, που κάνουν τον κάθε θεατή καλύτερο άνθρωπο. Βάλτε τα οπίσθια σας κάτω και δείτε έργα μεγάλων καλλιτεχνών με μεγάλους καλλιτέχνες για να μάθετε. Κανένα δεν ενδιαφέρει η προσωπική σας ζωή. Το έργο σας ενδιαφέρει και η ποιότητα του.

ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ. ΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΝΑ. ΟΧΙ ΕΚΑΤΟ ΠΑΡΑΚΛΑΔΙΑ, ΠΟΥ ΔΙΑΧΩΡΙΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥΣ. ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ. ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ.

Όλοι οι λαοί, όλα τα έθνη. Έλληνες και ξένοι. Και πρέπει να υπάρχει στη διάρκεια όλου του χρόνου. Με αφιερώματα σε μεγάλες και μεγάλους καλλιτέχνες, Ελληνίδες και Έλληνες. Ανθρώπους όλων των χωρών. Στη διάρκεια όλων των εποχών.

ΕΡΓΑ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ.
ΕΡΓΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΣ.
ΕΡΓΑ ΥΨΗΛΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ.

Μελίνα Μποτέλλη
Ηθοποιός

Continue Reading

Πολιτιστικά

Η αθέατη πλευρά του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Δράμας

Published

on

By

Μαθήματα ιστορίας του Φεστιβάλ για αρχάριους.

Του Καθηγητή Μαργαρίτη Τζίμα 
Πρώην Δημάρχου και π. Βουλευτή Δράμας
Πρώην Υπουργού Μακεδονίας-Θράκης

Ήθελαν κάποτε να πάρουν το Φεστιβάλ Κινηματογράφου από τη Δράμα και να το πάνε αλλού. Δημιουργήθηκε κίνημα.

Το αντιφεστιβάλ. Άρχισε να διογκώνεται. Τότε όλοι μας, σχεδόν όλοι, στη Δράμα αντιδράσαμε. Και είπαμε όχι. Αυτός ο θεσμός, που με πολύ μεράκι έστησε η κινηματογραφική λέσχη Δράμας και ο Δήμος, ο Αλέξης Δερμετζόγλου, ο Θωμάς Γεωργόπουλος, η Ρίτσα Καβάκα και άλλοι, θα μείνει εδώ . Εδώ που γεννήθηκε. Έτσι και έγινε.

Η Δράμα κέρδισε τα συμφέροντα, που μια ζωή αντιμάχονται τη Δράμα. 

Είχα την τιμή να είμαι Δήμαρχος Δράμας από το 1990 μέχρι τις αρχές του 2004. Ο λαός με τίμησε εκλογικά στο αξίωμα αυτό 4 τετραετίες. Αμέσως μετά με εξέλεξε για το αξίωμα του βουλευτή.

Διαδέχθηκα στο Δήμο ένα άξιο μαχητή Δήμαρχο. Τον Σωκράτη Δημητριάδη. Δώσαμε μαζί μάχες για το φεστιβάλ και για τους λιγνίτες.
Ναι μη σας φαίνεται παράξενο .

Σε μια εποχή έντονης κομματικής πόλωσης των δυο μεγάλων πολιτικών δυνάμεων συνεννοηθήκαμε και ενώσαμε τις δυνάμεις μας.
Δε μας νίκησε κάνεις. Κανένα συμφέρον.

  • Περίμενα με χαρά και αγωνία κάθε χρόνο το Φεστιβάλ Κινηματογράφου.
  • Ήμουν ο οικοδεσπότης της Δράμας.
  • Φορούσα τα καλά μου ρούχα, κοστούμι, γραβάτα και τους περίμενα.
  • Περίμενα τους καλλιτέχνες νέους και νέες, αλλά και μεγαλύτερους δημιουργούς στο χώρο της τέχνης. Τους καλωσόριζα κάθε χρόνο.

Δεν έπεφτε καρφίτσα στα Αστέρια. Κυρίως Δραμινοί και Δραμινές παρακολουθούσαν τις ταινίες. Οι θεατές έφευγαν με αισιοδοξία από τη σκοτεινή αίθουσα

Τα επόμενα χρόνια με δική μου πρωτοβουλία, επιμονή και προσωπική μου επίβλεψη χτίστηκε το Δημοτικό Ωδείο Δράμας και έγινε η εκ βάθρων αναπαλαίωση του ιστορικού κινηματογράφου ΟΛΥΜΠΙΑ. Στις δύο αυτές αίθουσες μεταφέρθηκε το Φεστιβάλ, διότι τα ΑΣΤΕΡΙΑ έκλεισαν και έγιναν κατάστημα. Ευτυχώς είχα προνοήσει για την ύπαρξη αναγκαίας υποδομής……, όπως και για το θερινό σινέ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ.

Μέσα στον κινηματογράφο παρακολουθούσα ταινίες , μαζί με τους δημιουργούς τους και αργότερα μαζί με τον άνθρωπο της ζωής μου, τη Μελίνα.
Μια χρονιά μου έδωσαν και βραβείο. Του πιο συνεπούς θεατή!!!!!!.
Οι ταινίες έκαναν υπερήφανο και εμένα και όλους, Αυτή η δίψα για το φεστιβάλ κινηματογράφου πρέπει να μείνει. Δεν πρέπει να σβήσει.

Μετά τις προβολές μαζί με τους καλλιτέχνες για ένα κρασάκι. Όλη η Δράμα μια γιορτή της τέχνης. Έχει μείνει στη μνήμη όλων, Δραμινών και προσκεκλημένων Κινηματογραφιστών, η ανατριχίλα, όταν κάθε χρόνο έμπαινε παίζοντας Μουσική από τον Κινηματογράφο πάνω σε αυτοκινητάμαξα η Φιλαρμονική του Δήμου στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Δράμας.

Ένα γλέντι του Κινηματογράφου, όπου Έλληνες και ξένοι χόρευαν και τραγουδούσαν. Εκατοντάδες οι Δραμινοί, άντρες, γυναίκες, παιδιά στις συναυλίες λήξης του Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Δράμας. Συναυλίες του αείμνηστου Γιάννη Μαρκόπουλου στο άλλο έργο μου, το στάδιο Κραχτίδη και του Διονύση Σαββόπουλου με τον Αλέκο Φασιανό να ζωγραφίζει.

Όλοι οι μεγάλοι δημιουργοί και διεθνώς βραβευμένοι του Ελληνικού κινηματογράφου έχουν περάσει από το Φεστιβάλ Δράμας, το αγάπησαν και το στήριξαν μέσα στα χρόνια. Όλοι αισθάνονται ευγνώμονες για τη Δράμα, που τους φιλοξένησε και τους έδωσε βήμα προβολής της δουλειάς τους.

  • Θόδωρος Αγγελόπουλος,
  • Ντίνος Κατσουρίδης,
  • Λάκης Παπαστάθης,
  • Γιώργος Αρβανίτης,
  • Νίκος Καβουκίδης,
  • Σταύρος Χασάπης,
  • Πάνος Γλυκοφρύδης,
  • Αχιλλέας Κυριακίδης,
  • Γιάννης Γουδέλης,
  • Ανδρέας Σινάνος ,
  • Δημήτρης Χαρίτος,
  • Δημήτρης Σοφιανόπουλος,
  • Μανούσος Μανουσάκης,
  • Ανδρέας Τύρος,
  • Μάνος Ευστρατιάδης,
  • Χάρης Παπαδόπουλος,
  • Δημήτρης Σπύρου,
  • Σπύρος Ταραβήρας,
  • Αντώνης Κιούκας
  • και και και…

Ατελείωτη σειρά ονομάτων μεγάλων προσωπικοτήτων. Η ιστορία του Ελληνικού κινηματογράφου, οι φίλοι της Δράμας και του Φεστιβάλ ήταν πάντα εκεί . Δεν υπήρξαν αχάριστοι……. Αναγνώριζαν το έργο και τους δρόμους, που άνοιξε τόσο η Καλλιτεχνική Διεύθυνση του Φεστιβάλ, όσο και η Δημοτική Αρχή της Δράμας.

Σήμερα κάποιοι ”ανακάλυψαν τον τροχό”.
Ο σεβασμός σε όσους υπηρέτησαν το φεστιβάλ κινηματογράφου της Δράμας, με πάθος και όραμα θα πρέπει να είναι αυτονόητος.

Γνώρισα προσωπικότητες και έμαθα πολλά. Πολλά, που σημαδεύουν τη ζωή μου.
Μεγάλες μορφές του κινηματογράφου θεωρούσαν τη Δράμα δεύτερο σπίτι τους. Για μένα δε μετρούσαν οι σκοπιμότητες, ούτε οι πολιτικές θέσεις των καλεσμένων.

Για μένα και για τη Δράμα μετρούσε η ποιότητα της δουλειάς τους. Έλεγα μετά από κάθε φεστιβάλ:” Άξιζε τον κόπο και φέτος”.
Και άρχιζε αμέσως η διοργάνωση του επόμενου με τον ακούραστο και οραματιστή καλλιτεχνικό διευθυντή Αντώνη Παπαδόπουλο.

Στο Clermont Ferrand μαζί με τον Αντώνη και το Σταύρο Χασάπη κάναμε διορθώσεις στα σχέδια της μελέτης δύο κινηματογραφικών αιθουσών της καπναποθήκης Πορτοκάλογλου της οδού Περδίκα.

Και στη Δράμα ”Δήμαρχε, ευχαριστήθηκαν πολύ και φέτος” . μου έλεγε ο Αντώνης
Τους άρεσαν οι ταινίες. Η μία καλύτερη από την άλλη”, μου έλεγε η Μελίνα μου.

Φεστιβάλ Δράμας. Ένας θεσμός, που υπηρετούσε την Τέχνη και όχι άλλες σκοπιμότητες. Ένας θεσμός, όπου κανείς δεν προσπαθούσε να επιβληθεί στον άλλον. Υπήρχε σεβασμός και συνεργασία.
Όχι μπούλιγκ bullying και θεσμικές παρεκτροπές.

Ένα ταπεινό, αλλά ελπιδοφόρο Φεστιβάλ κινηματογράφου ήταν αυτό, που εγώ υπηρέτησα.
Έτσι το 1996 δημιούργησα το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Δράμας Η μεγαλύτερη επιτυχία και το μεγαλύτερο παράθυρο επικοινωνίας της Δράμας με το παγκόσμιο κινηματογραφικό και πολιτιστικό τοπίο.

Αυτό είναι το μέλλον του φεστιβάλ. Ένα και μοναδικό. Διεθνές.
Και όσοι θέλουν ας υποβάλλουν τις ταινίες.

Η πολυδιάσπαση και υποβάθμιση του Φεστιβάλ είναι η χειρότερη υπηρεσία, που μπορεί κάποιος να προσφέρει σ αυτό τον θεσμό Πολιτισμού και Τέχνης. ”Οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ, ἀλλ᾿ ἐν τῷ εὖ τὸ πολύ.”

Όταν ήμουν ΥΜΑΘ

  • θεσμοθέτησα την επιχορήγηση ταινιών, που προέβαλαν περιοχές της Μακεδονίας και Θράκης.
    •  Αυτό έγινε πραγματικότητα από τον σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη στην ταινία του ”Ψυχή βαθειά”.
    • Όπως έγινε και στη ταινία του σκηνοθέτη Δημήτρη Κιτσικούδη.
  • Θεσμοθέτησα βραβείο ΥΜΑΘ στο φεστιβάλ Δράμας για ταινία μικρού μήκους, που θα γυριζόταν στη Μακεδονία και Θράκη.
    • Αυτό έγινε στην ταινία “Οδομαχία” του Χρήστου Κανάκη 13′
  • Ειδικό Βραβείο του Υπουργείου Μακεδονίας και Θράκης
  • Τιμητική Διάκριση Φωτογραφίας
  • Τιμητική Διάκριση Ανδρικής Ερμηνείας στον Γιάννη Βουλγαράκη

Πολλές φορές, ακόμη και όσοι υπηρετούν την Τέχνη δεν μπορούν να αντιληφθούν το μέγεθος και την ευθύνη, που έχουν. Και αφήνουν άλλες δυνάμεις να κυριαρχήσουν.

Σε κάποιο φεστιβάλ βράβευσα στα ΟΛΥΜΠΙΑ τον πρώην Δήμαρχο Σωκράτη Δημητριάδη χωρίς να το γνωρίζει. Παρέλαβε το βραβείο με συγκίνηση. Μετά είπε στη Μελίνα: ”Κυρία Μποτέλλη, όσο με τίμησε ο Τζίμας δε με τίμησε ούτε το ίδιο το κόμμα, που υπηρέτησα.” Σεβασμός στον προκάτοχο. Δείγμα Παιδείας και Πολιτισμού. Δείγμα Ευγένειας και Μεγαλοψυχίας.

Όπως όλοι γνωρίζουμε, η αίθουσα προβολής είναι σκοτεινή, αλλά ”ουδέν κρυπτόν υπό τον Ήλιον”.
Οι σκηνοθέτες αποτελούν τους στυλοβάτες του θεσμού .

Ο Αντώνης Παπαδόπουλος είχε την ευστροφία να συνεργάζεται άψογα με όλους, χωρίς αποκλεισμούς και πέτυχε το πέταγμα του Φεστιβάλ Δράμας στα υψηλά επίπεδα των Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Ευρώπης και του Κόσμου. Κι αν ο ίδιος δεν μπορεί πια να υπερασπισθεί το έργο και την προσφορά του, μπορούν ακόμα οι Δραμινοί κι εγώ. Και όπως, ίσως, γνωρίζετε είμαι βροντόφωνος.

Όσοι μετά τις τελευταίες εξελίξεις νομίζουν πως θα παίξουν πολιτικά, ή αλλά παιγνίδια στις πλάτες του θεσμού, που έστησε η Δράμα και οι φορείς του κινηματογράφου, ας το ξανασκεφτούν .

Όλοι βρίσκονται υπό την κρίση και τον έλεγχο των Δραμινών πολιτών και των θεσμικών οργάνων της πολιτείας.

Ουδείς ισόβιος, ή αναντικατάστατος.
Άλλο η Δράμα και άλλο το δράμα…

Μαργαρίτης Τζίμας
Πρώην Δήμαρχος Δράμας

Με τον Αντώνη Παπαδόπουλο στην Καππαδοκία. Όταν ο Πολιτισμός γίνεται όπλο Ειρήνης.

Από δεξιά Θεόδωρος Αγγελόπουλος, Γιώργος Αρβανίτης, ο υποφαινόμενος, Πάνος Γλυκοφρύδης, Τάσος Γιαννόπουλος.

Με τη Μελίνα Μποτέλλη στα ΟΛΥΜΠΙΑ. Μέρες Φεστιβάλ.

 

Continue Reading

Αναζήτηση στην Google

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ3 μήνες ago

Παραίτηση 12 γιατρών του Νοσοκομείου Δράμας

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ2 μήνες ago

Επίσκεψη Στέφανου Κασσελάκη στη Δράμα

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ2 μήνες ago

Σεισμός 5,2 Ρίχτερ στη Χαλκιδική, αισθητός στη Δράμα, Θεσσαλονίκη και σε Αττική

ΑΘΛΗΤΙΚΑ3 μήνες ago

Α ΕΠΣ Δράμας 3η Αγωνιστική. Αποτελέσματα – Βαθμολογίες

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ3 μήνες ago

Γιορτή Κάστανου την Κυριακή 13 Οκτωβρίου στις 12:00 στην Μικρόπολη

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ2 μήνες ago

Μήνυμα του Δημάρχου Δράμας για την 28η Οκτωβρίου

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ1 μήνα ago

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ εκλογών ΔΡΑΜΑΣ για Πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ:

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ3 εβδομάδες ago

Νεκρός 25χρονος σε τροχαίο στο δρόμο Σέρρες-Δράμα

Χρηστικά3 μήνες ago

Γιατί να επιλέξεις το Live casino για τη διασκέδασή σου

ΑΘΛΗΤΙΚΑ3 μήνες ago

Αήττητη στη σεζόν η Bianco Monte Δράμα με 4 νίκες και μια ισοπαλία

Πολιτιστικά3 μήνες ago

Πρόσκληση συμμετοχής με δράσεις στο πρόγραμμα της Ονειρούπολης

Πολιτιστικά1 μήνα ago

Η εκπροσώπηση και η ορατότητα των γυναικών στις τέχνες και τον πολιτισμό

ΑΘΛΗΤΙΚΑ3 μήνες ago

Σπουδαία μεταγραφή για τον ΚΑΟΔ ο σέντερ ύψους 2,09 Μίλαν Μάρκοβιτς

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ3 μήνες ago

Αναλγησία και αδιαφορία για τη Δράμα και το Νοσοκομείο μας από τον Περιφερειάρχη μας

ΑΘΛΗΤΙΚΑ3 μήνες ago

Με ήττα το ντεμπούτο της ΔΟΞΑ 2016 F.C. στο πρωτάθλημα της Α Εθνικής

Πολιτιστικά6 ώρες ago

Ημερολόγιο 2025 με θέμα τους Αράπηδες Μοναστηρακίου

Πολιτιστικά6 ώρες ago

Η Μελίνα Μποτέλη για το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Δράμας

Πολιτιστικά1 ημέρα ago

Η αθέατη πλευρά του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Δράμας

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ1 ημέρα ago

Ευχές του Δημάρχου Δράμας για τις ημέρες των εορτών

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ2 ημέρες ago

Γκράφιτι στο τοιχίο του Πάρκου της Αγίας Βαρβάρας

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ6 ημέρες ago

Αλλαγή στην ημέρα διεξαγωγής της Λαϊκής Αγοράς εν όψει των γιορτών

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ6 ημέρες ago

Αθώος ο Αντιδήμαρχος Αθλητισμού Παναγιώτης Γκλαβόπουλος

Εκπαιδευτικά6 ημέρες ago

Παίξε & Κέρδισε Δώρα – Κάνε τα φετινά σου Χριστούγεννα πιο «πράσινα» από ποτέ

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ6 ημέρες ago

Διανομή βασιλόπιτας από τον Δήμο Δράμας

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ1 εβδομάδα ago

Περιστατικό κατά τη διάρκεια προπόνησης στο Αθλητικό Κέντρο Κραχτίδη στη  Δράμα

Πολιτιστικά2 εβδομάδες ago

Φεστιβάλ Δράμας: Ανοιχτή επιστολή προς την κινηματογραφική κοινότητα

Πολιτιστικά2 εβδομάδες ago

Έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Νίκου στο Πολιτιστικό Κέντρο Ελευθερία

Πολιτιστικά2 εβδομάδες ago

Τα έθιμα του Δωδεκαημέρου στην Ήπειρο

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ2 εβδομάδες ago

Σοβαρά προβλήματα με τις εργαστηριακές εξετάσεις των καρκινοπαθών στη Δράμα

ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ2 εβδομάδες ago

Δωρεά οικοπέδων από τον κ. Αναστάσιο – Άρη Θεοδωρίδη προς τον Δήμο Δράμας.

Βρείτε μας στο Facebook

Είμαστε στο Facebook και εδώ

Διαφημίσεις

top 30 ημερών