Η Φωτογραφική Ομάδα Δράμας ΕΦΟΔΟΣ παρουσιάζει Έκθεση Φωτογραφίας των μελών της με τίτλο “Δημόσια και Ιδιωτικά”, από τις 3 έως και τις 9 Δεκεμβρίου 2022 (18:00-22:00) στην αίθουσα τέχνης “Ελευθερία”.

Επιμέλεια Πάρις Πετρίδης

Εγκαίνια έκθεσης: Σάββατο, 3 Δεκεμβρίου 2022, 20:30.

Τριήμερο επιστημονικό Συνέδριο από το Ίδρυμα της Βουλής για τη Δημοκρατία και τον Κοινοβουλευτισμό και τους Δήμους Καβάλας και Δράμας
Σε μια κατάμεστη αίθουσα από κόσμο, στη Μεγάλη Λέσχη της Καβάλας, ξεκίνησε το απόγευμα της Παρασκευής 11 Νοεμβρίου το τριήμερο επιστημονικό Συνέδριο που συνδιοργανώνουν το Ίδρυμα της Βουλής για τη Δημοκρατία και τον Κοινοβουλευτισμό και οι Δήμοι Καβάλας και Δράμας, με τίτλο «100 χρόνια μετά: οι πρόσφυγες του 1922 και η δημιουργία της νέας Ανατολικής Μακεδονίας».

Στην έναρξη, χαιρέτησαν

• ο Γενικός Γραμματέας του Ιδρύματος της Βουλής, καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ευάνθης Χατζηβασιλείου,
• ο Δήμαρχος Καβάλας, Θόδωρος Μουριάδης,
• ο Δήμαρχος Δράμας, Χριστόδουλος Μαμσάκος,
• οι Βουλευτές Καβάλας,
  • Γιάννης Πασχαλίδης,
  • Μακάριος Λαζαρίδης και
  • Τάνια Ελευθεριάδου,
• ο εκπρόσωπος της Ένωσης τέως Βουλευτών και Ευρωβουλευτών, πρώην Βουλευτής Καβάλας, Μίμης Χριστοφιλογιάννης,
• ο Πρόεδρος της ΔΗΜΩΦΕΛΕΙΑ, Παναγιώτης Αγγελίδης, και
• ο εκπρόσωπος της Μητρόπολης Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου, πανοσιολογιότατος αρχιμανδρίτης Παύλος.

Σημειώνεται ότι, μεταξύ των 29 ομιλητών του Συνεδρίου ήταν και ο υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, αρμόδιος για θέματα Ανώτατης Εκπαίδευσης, αναπληρωτής καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Άγγελος Συρίγος.

Θόδωρος Μουριάδης: «Στην Καβάλα, λίγα χρόνια μετά την ανταλλαγή, 7 στους 10 κατοίκους ήταν πρόσφυγες»

Με δεδομένο ότι η Καβάλα ήταν από τους τόπους που δέχθηκε σημαντικό αριθμό προσφύγων, ο Δήμαρχος Καβάλας τόνισε «σήμερα βλέπουμε το αποτύπωμά τους και μέσα στη ψυχή μας, αλλά και σε όσα προόδευσαν σ’ αυτόν τον τόπο.

Ένα αποτύπωμα ματωμένο, ξεριζωμένο, πονεμένο, μυρωμένο απ’ τα καπνά, φορτωμένο με καημούς, αλλά και χαραγμένο με πυρρίχιους, αναστενάρια, κεμετζέδες, αμανέδες, μπάλους, καρσιλαμάδες, χασάπικους, ρεμπέτικα φερμένα απ’ τα βουνά, τα λαγκάδια και τα παράλια της άλλης Ελλάδας, αυτής που άφησαν πίσω τους.
Κάναν το κουράγιο δύναμη και ξαναρίζωσαν σε τούτον τον τόπο, έναν τόπο που μαζί τους ξαναγεννήθηκε και άνθισε

Όταν ήρθαν, τους προϋπάντησαν η ντόπια φτώχεια κι η ανέχεια που θέριεψε τον ρατσισμό και τον φόβο του ξένου που ήρθε να πάρει τις δουλειές και τα χωράφια.
Τα άντεξαν και με τον χρόνο ζύμωσαν την καθημερινότητά τους με τους ντόπιους. Η κόπωση, το βάσανο κι η λαβωματιά της μετεγκατάστασης έγιναν κόπος και ιδρώτας και σμίλευσαν στη γη την απαρχή αυτών που ζούμε σήμερα, έναν αιώνα μετά, οι ευτυχισμένοι απόγονοί τους.

Τα τσαντίρια έγιναν σπίτια, οι μαχαλάδες γίναν γειτονιές, τα πετροχώραφα σπαρθήκαν, τα καπνομάγαζα ζωντάνεψαν, η θάλασσα γέμισε δίχτυα και παραγάδια.

Το Κράτος έβαλε το χέρι του κι οι πρόσφυγες το μεράκι, την τέχνη και την εξυπνάδα τους.
Έμαθαν να παλεύουν σε άλλα μετερίζια, φτιάξαν συλλογικότητες, συνδικαλίστηκαν, κατέβηκαν σε δυναμικές απεργίες, διεκδίκησαν καλύτερη ζωή, καλύτερα μεροκάματα που τα εδραίωσαν μέχρι τις μέρες μας.
Πρόσφυγας ήταν κι ο δήμαρχος Καβάλας, ο Μήτσος Παρτσαλίδης, ο πρώτος αριστερός δήμαρχος των Βαλκανίων.

Το Ίδρυμα της Βουλής για τη Δημοκρατία και τον Κοινοβουλευτισμό μάς έκανε την τιμή να οργανώσει αυτό το τριήμερο Συνέδριο στους δύο τόπους, την Καβάλα και τη Δράμα, που πριν από 100 χρόνια ήταν ένας τόπος που όταν μετρήθηκαν λίγα χρόνια μετά την ανταλλαγή, βρέθηκε ότι οι 7 στους 10 κατοίκους ήταν πρόσφυγες.
Ένα Συνέδριο, που μαζί με την Έκθεση που φιλοξενούμε, περιμένουμε να μας κάνει καλλίτερους γνώστες της ιστορικής διαδρομής μας.

Γιατί οι δρόμοι της Ιστορίας ενός τόπου απαιτούν πολλούς εργάτες, που συνεχώς θα ψάχνουν να βρουν τις μικρές και μεγάλες πέτρες, να τις ταιριάξουν μεταξύ τους και να τις τοποθετήσουν στο διάβα του παρελθόντος, ώστε ο σημερινός διαβάτης να μπορεί να μάθει από πού έρχεται και πιο είναι το ριζικό του».

Ο Δήμαρχος Δράμας, Χριστόδουλος Μαμσάκος, αφού ευχαρίστησε τους συντελεστές του Συνεδρίου, επισήμανε ότι «κάθε επέτειος έχει νόημα όταν αντλούμε από αυτήν συμπεράσματα που θα μας δώσουν τη δυνατότητα να χαράξουμε με επιτυχία και πολιτική ωριμότητα τα βήματα της ιστορικής πορείας μας. Άλλωστε, η Ιστορία δεν είναι χρήσιμη επειδή διαβάζει κανείς εκεί το παρελθόν, αλλά επειδή διαβάζει το μέλλον».

Ο Βουλευτής της ΝΔ, Γιάννης Πασχαλίδης σημείωσε ότι «μπορεί η Μικρασιατική Καταστροφή να υπήρξε τραύμα στην Ιστορία μας, αλλά η έλευση των προσφύγων δημιούργησε ένα άλλο καταλυτικό γεγονός, νέες πολιτικές και κοινωνικές καταστάσεις με αυτούς που ήρθαν ρίζωσαν και δημιούργησαν».

Ο Βουλευτής της ΝΔ, Μακάριος Λαζαρίδης είπε πως «η περιοχή Καβάλας-Δράμας είναι αυτή στην οποία εγκαταστάθηκαν οι περισσότεροι πρόσφυγες, αναδιαμορφώνοντας ουσιαστικά τον χάρτη της ευρύτερης περιοχής Παρά τις μεγάλες δυσκολίες, μπόρεσαν να ενσωματωθούν στο κοινωνικό σύνολο και να προκόψουν σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο έχοντας ως παρακαταθήκη τις αξίες και τις αρχές  που έφεραν μαζί τους.

Η Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Τάνια Ελευθεριάδου, αφού υπογράμμισε ότι «όταν ήρθαν οι πρόσφυγες, δεν τους υποδέχθηκαν με ανοιχτές αγκαλιές οι τοπικοί κάτοικοι, διότι η ζωή τότε ήταν πολύ δύσκολη, στο τέλος, όμως, επικράτησε η ανθρωπιά», τόνισε ότι «με τις εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, δεν πρέπει να ενισχύσουμε μόνο την ιστορική μνήμη μας, αλλά να καταλάβουμε ότι πάνω από όλα είμαστε άνθρωποι.

Γιατί και σήμερα υπάρχουν πολλές χιλιάδες πρόσφυγες που έρχονται στη χώρα μας και θα πρέπει, ανεξαρτήτου καταγωγής και εθνικότητας, να αντιληφθούμε ότι όλοι αυτοί έχουν την ανάγκη να βρουν μια ασφαλή αγκαλιά».

1^η Συνεδρία: «Η ανταλλαγή: νομικές, πολιτικές, ηθικές διαστάσεις»

Υπό της προεδρία του ιστορικού Κυριάκου Λυκουρίνου, μίλησαν:

Μανόλης Κούμας (επίκουρος καθηγητής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών): «Ανταλλαγές και μετακινήσεις πληθυσμών, 1912-1924: μια συγκριτική προσέγγιση».
Άγγελος Συρίγος – Ευάνθης Χατζηβασιλείου: «Νομικές διαστάσεις και το ζήτημα της υποχρεωτικότητας στη Σύμβαση Ανταλλαγής του 1923».
Στράτος Δορδανάς (επίκουρος καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης): «Δημόσια συζήτηση για τη Σύμβαση “περί ανταλλαγής των ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών» του 1923”».
Ιάκωβος Μιχαηλίδης (καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης): «Πρόσφυγες εν ροή: Όψεις της ανταλλαγής των ελληνοτουρκικών πληθυσμών με βάση τη Σύμβαση της Λωζάννης».
Ισμήνη Κριάρη (μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ιδρύματος της Βουλής, τ. πρύτανις, καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών): «Όψεις της αγροτικής αποκατάστασης των προσφύγων»

2^η Συνεδρία: «Εγκατάσταση και πνευματικές εκβολές»

Υπό την προεδρία της Γεωργίας Μπακάλη (διδάκτωρ Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) μίλησαν:
Σαπφώ Αγγελούδη-Ζαρκάδα (δρ. αρχιτέκτων-μηχανικός) «Η στεγαστική αποκατάσταση των προσφύγων στην Καβάλα. Ένα δύσκολο εγχείρημα μεγάλης διάρκειας».
Κυριάκος Λυκουρίνος (Ιστορικός): «Πτυχές της αγροτικής αποκατάστασης των προσφύγων στον νομό Καβάλας, 1922-1930».
Ευριπίδης Γαραντούδης (καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών): «Η άφιξη και η κοινωνική ένταξη των προσφύγων ως θεματική ύλη στη λογοτεχνική παράδοση της Καβάλας».
Μιχάλης Λυχούνας (προϊστάμενος του Τμήματος Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας): «Με τον πολιτισμό στο σεντούκι και την καρδιά. Προβλήματα διαχείρισης του υλικού πολιτισμού των προσφύγων έναν αιώνα μετά».

Στην πρώτη ημέρα, μεταξύ άλλων παραβρέθηκαν

• ο τέως Βουλευτής Καβάλας του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Εμμανουηλίδης,
• ο Πρόεδρος του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας, Σωκράτης Μποζούδης,
• ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Καβάλας, Κώστας Πεφάνης,
• ο Αντιδήμαρχος Καβάλας, Γιάννης Ιακωβίδης,
• ο Αντιδήμαρχος Δράμας, Μιχάλης Τάσσου,
• η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας, Σταυρούλα Δαδάκη.

Πηγή: kavalapost.gr

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων «Ακρίτες Νέας Κρώμνης» και ο Δήμος Δράμας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την επέτειο των 100 χρόνων μνήμης από την Μικρασιατική Καταστροφή, παρουσιάζει την Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2022 και ώρα 19.30 στο Αμφιθέατρο του Δημοτικού Ωδείου Δράμας,  το μουσικό αναλόγιο «Τραντέλληνες», του Δραμινού Λογοτέχνη και ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών Γιάννη Χαριτάντη, με μουσική «επένδυση» από τον Μανώλη Παργεντάκη.

Έχουν περάσει εκατό χρόνια από τον ξεριζωμό του χριστιανικού πληθυσμού από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία. Εξορία ονόμασαν οι ξένοι αναλυτές της εποχής, εκείνον τον τραγικό διωγμό από τις πατρογονικές ρίζες. Εκατό χρόνια από το 1922 και όμως η φωτιά εκείνη, ακόμα καίει.

Λίγοι γνωρίζουν σήμερα τις βαθιές ρίζες του ελληνισμού στις περιοχές αυτές και το χειρότερο, τα παιδιά μας δεν διδάσκονται σχεδόν τίποτα στα σχολεία. Ένας τεράστιος πολιτισμός κοντεύει να μπει στη λήθη. Σε όλους εκείνους τους κατατρεγμένους, δώσανε την ταμπέλα του πρόσφυγα και αγνοήθηκε το πόσο  Έλληνες υπήρξαν για αιώνες, μέσα σε πολύ δύσκολους καιρούς και τόπους.

Με μια ιστορική διαδρομή, που ξεκινάει από την μυθική εποχή του Φρίξου και της Έλλης και κατόπιν του Ιάσωνα, του αποικισμού και των ελληνιστικών χρόνων, των Αλεξανδρινών χρόνων και τα τρακόσια χρόνια της Ποντικής Αυτοκρατορίας, ο ελληνικός πολιτισμός και η γλώσσα δημιούργησαν μια νέα λαμπρή εποχή.

Ύστερα το Βυζάντιο όπου ακόμα και οι Ρωμαίοι υποτάχθηκαν στο ελληνικό πνεύμα, μέχρι την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας στην καρδιά του Πόντου. Η Ιστορία έχει να περιγράψει ηρωικούς αγώνες και ήρωες-ακρίτες που καταγράφηκαν ως Τραντέλληνες, που πάει να πει τριάντα φορές Έλληνες.

Ένας κύκλος τριών χιλιάδων χρόνων ιστορίας  και να… πάλι μπροστά μας οι Έλληνες, που ποτέ δεν ξέχασαν την καταγωγή τους. Όταν περνούν τα χρόνια, η Ιστορία γίνεται μύθος γιατί ξέρει τον τρόπο να μην ξεχαστεί ποτέ.

Αυτόν τον μύθο θέλει να ζωντανέψει ο Γιάννης Χαριτάντης με το λυρικό-επικό έργο του «Τραντέλληνες», σε μια προσπάθεια να αφήσει ένα σύντομο, περιεκτικό και ανεξίτηλο ιστορικό αποτύπωμα.

Την εποχή από την οποία ξεκινά την αφήγησή του ο ποιητής, δεν έχουμε μουσικές καταγραφές κι έτσι δεν γνωρίζουμε τη μουσική που έπαιζαν οι  Αρχαίοι πρόγονοί μας. Υπάρχουν όμως πολλές γραπτές  πηγές, αλλά και εικονογραφικές μαρτυρίες, για τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούσαν.

Ο Μανώλης Παργεντάκης «επένδυσε» μουσικά τον ποιητικό λόγο, έχοντας ως γνώμονα τα αρχαία μουσικά όργανα της εποχής εκείνης, όπως η πανδουρίδα, το επιγώνιο, η φόρμιγγα, η αρχαία ελληνική κιθάρα και η βάρβιτος και συνέθεσε μελωδίες οι οποίες θα εκτελεστούν με αντίγραφα αρχαίων μουσικών οργάνων, δικής του κατασκευής, για να  μεταφέρει στους θεατές, το μουσικό ηχόχρωμα της εποχής, όπως εικάζεται ότι θα μπορούσε να ήταν.

Εμπνεύστηκε τις συνθέσεις του, από την κατάθεση ψυχής που χαρακτηρίζει όλο το έργο του Γιάννη Χαριτάντη, οι δε μελωδικές του γραμμές επιδιώκουν  να αποτυπώσουν εικόνες και συναισθήματα και να μεταφέρουν «νοερά» τους θεατές στο κλίμα της κάθε ενότητας. Οι μελωδίες του Μανώλη Παργεντάκη, στόχο έχουν να αναδείξουν τον λόγο και να ανυψώσουν το νόημα των στίχων του λυρικού-επικού έργου «Τραντέλληνες», ακολουθώντας το «νήμα» που «ξετυλίγει» ο ποιητής ανά τους αιώνες, ξεκινώντας από την αρχαιότητα, με τα αντίστοιχα μουσικά όργανα, περνώντας στο Βυζάντιο με την ποντιακή λύρα και φθάνοντας ως τις μέρες μας.

Οι συντελεστές της παράστασης είναι οι:

• Γιάννης Χαριτάντης: Κείμενο, Ανάγνωση
• Σπαθάρη Φωτεινή: Ανάγνωση του λυρικού-επικού έργου «Τραντέλληνες»
• Μανώλης Παργεντάκης: Σύνθεση & Ενορχήστρωση μελωδιών, διδασκαλία μουσικού συνόλου.
  • Στην παράσταση θα παίξει: βάρβιτο, επιγώνιο, φόρμιγγα, λαούτο & έγχορδο με συμπαθητικές χορδές
• Νίκος Αφεντούλης: ποντιακή λύρα, τραγούδι
• Βασιλική Δομουτζόγλου: πνευστά
• Ελένη Ορφανίδου: αρχαία ελληνική κιθάρα, πολίτικο λαούτο
• Στέισυ Χίντρι: αρχαία ελληνική κιθάρα, κρουστά
• Δέσποινα Νικολαΐδου: πανδουρίδα
• Αγγελική Παπαδοπούλου: πανδουρίδα
• Χριστίνα Νικολαΐδου: τύμπανο μίας κρουόμενης μεμβράνης
• Χριστόδουλος Θεοφιλίδης: ταμπουρά