Κοινωνικοί Θεσμοί και Παραδόσεις του Βώλακα

Άρθρο του Δημήτρη Σταμπουλή

Οι παραδοσιακές μας αγροκτηνοτροφικές κοινότητες – κοινωνίες, ήταν πατριαρχικά δομημένες – δεσποτικές. Η μεγάλη οικογένεια, όπου συμβίωναν στο ίδιο Νοικοκυριό τρεις γενεές, με τον γηραιότερο να είναι ο αρχηγός της Οικογένειας, ήταν ένα από τα βασικά γνωρίσματα της εποχής εκείνης.

Στις ανδροκρατούμενες κοινωνίες όπως της δικής μας, οι άνδρες είχαν προνόμια και οι γυναίκες υποχρεώσεις. Είχαν το πάνω χέρι. Οι άνδρες ήταν αυτοί που κάνανε το κουμάντο σε όλες τις εκφάνσεις της οικογενειακής ζωής και της παραγωγικής διαδικασίας.

Οι γυναίκες αν και συνεισέφεραν τα μέγιστα στη ζωή της οικογένειας όχι μόνον δεν λογαριάζονταν ως προσωπικότητες αλλά δεν είχαν ούτε καν υπόληψη. Σημαντικότατος ο ρόλος της γυναίκας που δεν περιορίζονταν στις εργασίες του Σπιτιού και την τεκνοποίηση αλλά και η συμμετοχή της στην οικονομική – παραγωγή διαδικασία ήταν καταλυτική.

Οι γονείς δεν είναι αυτοί που έχουν μόνον την ευθύνη της ανατροφής των δικών τους παιδιών, αλλά καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό ακόμη και το μέλλον των γενεών που έπονται αυτών, ενόσω βρίσκονται εν ζωή. Ο Πρωτότοκος (ο πρώτος γιός της οικογένειας) και στη δική μας περίπτωση αποτελεί τον εκλεκτό, το θείο δώρο, όπου πάνω του στρέφονται όλες οι φροντίδες και τα ενδιαφέροντα της οικογένειας καθώς θα εκπαιδευτεί κατάλληλα για να αναλάβει τα σκήπτρα της οικογενειακής διαιώνισης – παράδοσης.

Η κοινωνική καταγωγή ή προέλευση έπαιζε και εξακολουθεί να διαδραματίζει καθοριστικό παράγοντα στην ποιότητα της ζωής των ανθρώπων. Μια οικογένεια αποφασίζει από συμφέρον και μόνον, να ενώσει το κορίτσι της με το αγόρι μιας άλλης οικογένειας, συνήθως ίδιας κοινωνικής καταγωγής, όπου οι ενδιαφερόμενοι μελλόνυμφοι δεν έχουν απολύτως καμιά άλλη εναλλακτική επιλογή. Όταν το άτομο στερείται του δικαιώματος ν΄ αποφασίζει για τον εαυτό του, τότε βρίσκεται σε καθεστώτος δουλείας.

Ο παραδοσιακός γάμος, όπως συνηθίζεται να λέγεται το θρησκευτικό μυστήριο του γάμου, αποτελούσε μία ολοκληρωμένη τελετουργία, στην οποία συμμετείχαν και ήταν καλεσμένοι – χωρίς καμιά εξαίρεση όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Τόσο οι γάμοι όσο και οι αρραβώνες αλλά και άλλα σημαντικά σημαδιακά, ουσιαστικά κοινωνικά γεγονότα στη ζωή των κατοίκων, επικράτησαν να θεωρούνται και να ονομάζονται κοινωνικοί θεσμοί.

Οι παραγωγικές διαδικασίες ήταν αυτές που καθόριζαν και καθορίζουν κυρίως το τρόπο ζωής της εκάστοτε κοινωνίας. Μέσα στα πλαίσια της αγροκτηνοτροφίας διαμορφώθηκε και ο τρόπος ζωής των κατοίκων και αναπτύχθηκαν, οι ηθικές αξίες και οι κοινωνικοί θεσμοί που διέπουν και χαρακτηρίζουν ακόμα σε μεγάλο βαθμό την κλειστή και απομακρυσμένη κοινότητα του Βώλακα.

Η διατύπωση της άποψης ότι και η τεκνοποίηση έπαιρνε μέρος σε καθορισμένες εποχές στην γεωργική, κτηνοτροφική κλειστή κοινωνία του Βώλακα μπορεί κάποιος να το επαληθεύσει μέσω των ληξιαρχικών πράξεων γεννήσεως για την εποχή εκείνη.

Η περίοδος των αρραβώνων διαρκούσε κυρίως από τα Χριστούγεννα μέχρι τον Οκτώβρη. Από τον Οκτώβρη μέχρι τον Μάιο τελούνταν ουσιαστικά οι γάμοι και μάλιστα στις μεγάλες εορτές της ορθοδοξίας, όπως του Αγίου Δημητρίου, Αθανασίου, Γεωργίου. Το φαινόμενο της τέλεσης ομαδικών γάμων τις συγκεκριμένες αυτές εορτάσιμες ημέρες είχε πάρει την μορφή ενός άτυπου θεσμού.

Σπάνια παντρεύονταν οι νέοι την περίοδο του καλοκαιριού ιδίως μάλιστα σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου επικρατούσε λόγος ανώτερης βίας όπως: όταν κάποιο ζευγάρι κλέβονταν, όταν κάποιος ξαναπαντρεύονταν, όταν καλούνταν ο νέος στο στρατό ή σε επιστράτευση κ.α. .

Την Αγία Ζώνη υποδέχθηκε χθες με τιμές αρχηγού κράτους η πόλη της Δράμας. Από το πρωί οι πιστοί συρρέουν στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου προκειμένου να προσκυνήσουν το ιερό αυτό θησαύρισμα , να προσευχηθούν και να λάβουν την ευλογία.

Το ιερό θησαύρισμα που κόμισε ο Καθηγούμενος της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου Γέροντας Εφραίμ υποδέχθηκε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δράμας κ. Παύλος στη πλατεία Ελευθερίας, παρουσία Αγήματος της Φρουράς Δράμας, τοπικών στρατιωτικών και πολιτικών αρχών, του ιερού κλήρου και πλήθους ευσεβούς λαού. Ακολούθησε λιτάνευση μέχρι τον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου όπου και θα εκτεθεί προς προσκύνηση η Τίμια Ζώνη.

Από τη πρώτη στιγμή ο ευσεβής λαός της Δράμας εκδήλωσε την ευλάβεια και το σεβασμό του στο πρόσωπο της Παναγίας και «πλημμύρισε» τον ιερό ναό για να προσκυνήσει και να προσευχηθεί ενώπιον του ιερού σκηνώματος της Αγίας Ζώνης, ενώ από νωρίς οι πιστοί κατέκλυσαν την κεντρική Πλατεία της πόλης.

Είναι αξιοσημείωτο ότι η έλευση της Αγίας Ζώνης ήταν το κεντρικό θέμα συζήτησης μεταξύ των κατοίκων τις προηγούμενες ημέρες, ενώ όλοι μετρούσαν αντίστροφα τις ημέρες και τις ώρες για την έλευση του ιερού θησαυρίσματος.

• Ρεπορτάζ: Βασίλης Χάδος – Ραφαήλ Γεωργιάδης
• Επιμέλεια βίντεο: Πέπη Οικονομάκη
• Κάμερα: Αλέξης Κωνστάντης – Ακης Τσεπίλης – Δημήτρης Καστόρης
• Μοντάζ: Μαριάνθη Ματζίρη

Πλήθος κόσμου συνέρευσε και σήμερα για να προσκυνήσει της Αγία Ζώνη 

Με αμείωτη ένταση και ιδιαίτερο σεβασμό συνεχίζεται το προσκύνημα της Αγίας Ζώνης στη πόλη της Δράμας.

Παρά τις δύσκολες καιρικές συνθήκες και τη βροχόπτωση πιστοί από όλα τα μήκη και πλάτη της Μητροπόλεως Δράμας, τη Θεσσαλονίκη, τις όμορες Μητροπόλεις αλλά και την ομόδοξη γειτονική χώρα της Βουλγαρίας καταφθάνουν να κλείνουν ευλαβικό γόνυ στο μοναδικό θεομητορικό σέβασμα και να καταθέσουν τα αιτήματα των καρδιών τους.

Όπως διαπιστώνεται μέρα με τη μέρα και στιγμή προς στιγμή η ευσέβεια του λαού της Δράμας, ο οποίος ως προσφυγικός ξέρει να αγαπά τη Παναγία και να εκδηλώνει αυτή του την πίστη με κάθε ευκαιρία, κορυφώνεται, αποδεικνύοντας ότι δεν υπάρχει αλλού παρηγοριά και ελπίδα εκτός από Αυτή που μεσιτεύει για όλους τους ανθρώπους.

Όπως μαρτυρούν και οι ιερείς που διακονούν αυτές τις μέρες τον ιερό ναό του αγ. Νικολάου πολλά είναι τα άτεκνα ζευγάρια που προσέρχονται και ασπάζονται την Αγία ζώνη ζητώντας τη χάρη της για να πολυπόθητη τεκνοποιία αλλά και πολλοί ασθενείς που ελπίζουν στο θαύμα της Παναγίας και την νίκη στην επάρατη νόσο. Αξίζει να σημειώσουμε ότι συγκινητική είναι η παρουσία των νέων οι οποίο συμμετέχουν στις ιερές ακολουθίες που τελούνται νυχθημερόν στο ναό αλλά και ηλικιωμένων που περιμένουν υπομονετικά στην ουρά για να προσκυνήσουν. Ο πιστός λαός της γειτονικής Θράκης θα εχει την ευλογία να προσκυνήσει την Αγία Ζώνη στο Βατοπαιδινό μετόχι του αγ. Νικολάου στο Πόρτο Λαγός όπου θα φτάσει η αγία ζώνη τη Κυριακή το απόγευμα στις 4 μ.μ.

Αύριο το πρωί στον Αγ. Νικόλαο θα ιερουργήσει ο Γέροντας Εφραίμ με τους Βατοπαιδινούς πατέρες ενώ το απόγευμα στο ιερό ευχέλαιο θα τελέσει ο Σεβ. Μητροπολίτης Δράμας κ. Παύλος προς αγιασμό και ανακούφιση των πιστών.

Οι λατρευτικές εκδηλώσεις θα κορυφωθούν τη Κυριακή το πρωί με την αρχιερατική λειτουργία και τη λιτάνευση της Αγίας Ζώνης στους δρόμους της πόλης πριν την αναχώρηση της για το Πόρτο Λάγος.

Το πρόγραμμα Ιερών Ακολουθιών

Σύμφωνα με το πρόγραμμα Ιερών Ακολουθιών το Σάββατο, 22 του μηνός θα τελεστεί στις 7 το πρωί Όρθρος, Θεία Λειτουργία και στις 12 το μεσημέρι θα γίνει παράκληση, ενώ στις 7 το απόγευμα θα τελεστεί ο Εσπερινός και Ιερό Ευχέλαιο.

Την Κυριακή, 23 Ιουνίου θα τελεστεί Όρθρος, Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και στις 10.30 έως τις 11.00 θα γίνει λιτάνευση της Τιμίας Ζώνης. Ακολούθως στις 12 το μεσημέρι θα γίνει παράκληση και αναχώρηση της Τιμίας Ζώνης.

Η Τίμια Ζώνη

Η Τιμία Ζώνη ή Τίμια Ζώνη ή Αγία Ζώνη της Θεοτόκου είναι ένα πανίερο χριστιανικό προσκύνημα που βρίσκεται στη Μονή Βατοπεδίου στο Άγιο Όρος, εντός ασημένιας μεταγενέστερης θήκης, αποτελούμενη από τρία τεμάχια.

Αφιερώθηκε στη Μονή αυτή, σύμφωνα με τη παράδοση, το έτος 1101 από το Λάζαρο της Σερβίας.

Κατά την ιερή παράδοση την Αγία Ζώνη παρέδωσε η Παναγία στον Απόστολο Θωμά αμέσως μετά την κοίμησή της και στη συνέχεια την ανάληψή της.

Θεωρείται πλέον πανίερο προσκύνημα εκ του γεγονότος ότι αποτελεί το μοναδικό προσωπικό αντικείμενο της Παναγίας που έχει διασωθεί.

Με την ολοκλήρωση των Πανελλαδικών Εξετάσεων των Επαγγελματικών Λυκείων   εκφράζουμε τα θερμά μας συγχαρητήρια στους μαθητές και στις μαθήτριες που συμμετείχαν σε αυτές και ευχόμαστε να έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα.

Παράλληλα συγχαίρουμε και τα μέλη των δύο Επιτροπών Εξετάσεων της Δράμας για την άρτια διοργάνωση των εξετάσεων καθώς και τους/τις επιτηρητές/τριες για την πολύτιμη υποστήριξη των εξετάσεων