Θα αποκτήσουμε ένα Σχέδιο για το μέλλον ή θα συνεχίσουμε την πορεία στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα;

Το παρακάτω συνοπτικό κείμενο βασίζεται σε επεξεργασία στοιχείων των Περιφερειακών Λογαριασμών που αφορούν μέχρι στο έτος 2018 (προσωρινά στοιχεία) και έχουν δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ). Αναλυτικότερα κείμενα για την περίοδο 2000-2017 δημοσιεύτηκαν στα τοπικά ΜΜΕ από τον Σεπτέμβριο του 2018.

Από την επεξεργασία των στοιχείων των Περιφερειακών Λογαριασμών για την πορεία των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας στο νομό Δράμας κατά την περίοδο 2000-2018 συμπερασματικά προκύπτει ότι:

Οι πέντε κυρίαρχοι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας, οι οποίοι το έτος 2018 (προσωρινά στοιχεία) κατέχουν αθροιστικά το 88% περίπου της συνολικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) στο Ν. Δράμας, είναι οι παρακάτω:

1. Δημόσια διοίκηση και άμυνα κλπ 213  εκατ. ευρώ
2. Ορυχεία, λατομεία, βιομηχανία κλπ 194 εκατ. ευρώ
3. Χονδρικό και λιανικό εμπόριο κλπ 169 εκατ. ευρώ
4. Διαχείριση ακίνητης περιουσίας       94 εκατ. ευρώ
5. Γεωργία, δασοκομία και αλιεία    93  εκατ. ευρώ

Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) του Ν. Δράμας κατά την περίοδο 2000-2018 είναι διαρκώς το μικρότερο μεταξύ των πέντε νομών της Περιφέρειας ΑΜΘ.

Το ΑΕΠ του Ν. Δράμας στο τέλος του 2018 αντιστοιχεί περίπου με αυτό του έτους 2001, γεγονός που σηματοδοτεί υποχώρηση (μετά το 2010) κατά 17 περίπου χρόνια.

Ο Ν. Δράμας, ενώ διαθέτει διαρκώς το μικρότερο ΑΕΠ μεταξύ των πέντε νομών της Περιφέρειας ΑΜΘ, εμφανίζεται στο τέλος του 2015 οριακά σε καλύτερη θέση ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε σχέση με τους νομούς Ξάνθης και Ροδόπης, λόγω αυξομείωσης αριθμητή (ΑΕΠ) / παρονομαστή (πληθυσμός) του κλάσματος. Το 2018 όμως (προσωρινά στοιχεία) ο νομός Δράμας εμφανίζεται σε καλύτερη θέση ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μόνο σε σχέση με το νομό Ξάνθης. Τονίζεται ότι μετά το 2015 οι νομοί Καβάλας, Έβρου και Ροδόπης εμφανίζουν μικρή ανάκαμψη του ΑΕΠ, σε αντίθεση με τους νομούς Δράμας και Ξάνθης που εμφανίζουν συνεχιζόμενη πτώση.

Κατά τη δεκαετία 2000-2010 εμφανίζουν άνοδο σχεδόν όλοι οι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας στο Ν. Δράμας (πλην του κλάδου των Κατασκευών), με τις όποιες βέβαια στρεβλώσεις (π.χ. διπλασιασμός ΑΠΑ Δημόσιας Διοίκησης, άμυνας κλπ καθώς και της Αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας).

Αντίθετα, κατά το διάστημα 2010-2018 σχεδόν όλοι οι κλάδοι εμφανίζουν πτώση, σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις σημαντικότατη (π.χ. Χονδρικό και λιανικό εμπόριο).

Ο κλάδος Ορυχεία, λατομεία, βιομηχανία κλπ αποτελεί στυλοβάτη της οικονομίας του Ν. Δράμας, λόγω και της διαχρονικής σταθερότητας που επιδεικνύει. Διαχρονική σταθερότητα εμφανίζει και ο κλάδος Γεωργία, δασοκομία και αλιεία.

Η πληθυσμιακή συρρίκνωση και ιδιαίτερα της πληθυσμιακής ομάδας 0-29 ετών (μείωση κατά 24,11% μεταξύ 2001-2011, ποσοστό το οποίο διευρύνθηκε περαιτέρω μέχρι σήμερα), σε συνδυασμό με τον υψηλότερο ενδοπεριφερειακά δείκτη γήρανσης (πληθυσμός 65+ / πληθυσμό 0-14 ετών) που εμφανίζει ο Ν. Δράμας, αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για το αναπτυξιακό του μέλλον.

                                                                                                                                                                                                                     Σε συνέχεια όσων αναφέρθηκαν παραπάνω και για τη βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης στο Νομό Δράμας, κρίνεται επιβεβλημένη η εκπόνηση ενός Σχεδίου Ανάπτυξης (Μεγέθυνσης) της Τοπικής Οικονομίας, το οποίο θα βασίζεται στην αναλυτική Αποτύπωση και Αξιολόγηση των κλάδων και υποκλάδων των οικονομικών δραστηριοτήτων στο νομό διαχρονικά.

Στο Σχέδιο θα διατυπώνονται Κατευθύνσεις για τη μεγέθυνση των κλάδων και υποκλάδων της τοπικής οικονομίας  και τη συσχέτισή τους με την αύξηση της απασχόλησης στο νομό, λαμβάνοντας υπόψη τις ευρωπαϊκές, εθνικές και περιφερειακές πολιτικές.

Παράλληλα θα δίνεται έμφαση στη δυνατότητα άσκησης αναπτυξιακών πολιτικών και ενισχυτικών δράσεων σε τοπικό επίπεδο (χωροταξική οργάνωση, αναπτυξιακές υποδομές, συγκροτημένες θεσμικές ρυθμίσεις, κίνητρα κλπ), ιδιαίτερα για κρίσιμες οικονομικές δραστηριότητες όπως η εξόρυξη και επεξεργασία μαρμάρου, η αγροτική παραγωγή κλπ. Για τις κρίσιμες αυτές οικονομικές δραστηριότητες θα μπορούσαν να εκπονηθούν περαιτέρω εξειδικευμένα Σχέδια Ανάπτυξης.

Ως επιβεβλημένη κρίνεται η συνεργασία της Περιφέρειας ΑΜΘ, των Δήμων του νομού και των Επιμελητηρίων (ΕΒΕ, ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ) για την εκπόνηση του προαναφερθέντος Σχεδίου Ανάπτυξης (Μεγέθυνσης) της Τοπικής Οικονομίας, κυρίως όμως για τη συντονισμένη υλοποίηση  δράσεων και την κατασκευή υποδομών  σύμφωνα με τις Κατευθύνσεις και τις Προτάσεις που θα διατυπώνονται σε αυτό.

Για τον σκοπό αυτό θα είναι δυνατή η στοχευμένη αξιοποίηση των σημαντικών πόρων που θα είναι διαθέσιμοι την επόμενη περίοδο, κυρίως μέσω του ΕΣΠΑ 2021 – 2027, του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ‘’Ελλάδα 2.0’’ και του Προγράμματος Αγροτικής ανάπτυξης 2021 – 2027.

Μάκης Μουρατίδης

Δράμα Σεπτέμβριος 2021